Bir hücreyi, içinde farklı bölümlerin olduğu küçük bir fabrikaya benzetebiliriz. Bu bölümlerin her birine organel denir. Her organelin kendine özgü ve çok önemli bir görevi vardır. Şimdi bu organelleri ve görevlerini daha iyi anlamak için bazı sorular cevaplayalım.
Aşağıdaki tablo, öğrendiklerimizi tekrar etmemize yardımcı olacaktır:
| Organel | Görevi |
|---|---|
| Çekirdek | Hücreyi yönetmek, kalıtsal bilgileri taşımak |
| Mitokondri | Enerji üretmek |
| Kloroplast | Fotosentez yapmak (sadece bitki hücresinde) |
| Golgi Cisimciği | Maddeleri paketlemek ve taşımak |
| Koful | Depolama yapmak |
| Hücre Zarı | Hücreyi sarmak ve madde geçişini kontrol etmek |
Bu soruları ve cevapları tekrar ederek hücrenin yapısını ve organellerin görevlerini daha iyi öğrenebilirsin!
Soru 1: Bir öğrenci, hücrede enerji üretiminden sorumlu organelleri araştırmaktadır. Bu organellerin ortak özelliği, kendi DNA'sına ve ribozomuna sahip olmalarıdır. Aşağıdaki organel çiftlerinden hangisi bu öğrencinin araştırdığı organellerdir?
a) Kloroplast - Koful
b) Mitokondri - Lizozom
c) Mitokondri - Kloroplast
d) Ribozom - Endoplazmik retikulum
Cevap: c
Çözüm: Hem mitokondri hem de kloroplastın kendi DNA'sı ve ribozomu vardır. Mitokondri oksijenli solunumla, kloroplast ise fotosentezle enerji üretiminde görev alır.
Soru 2: Bir hücrede protein sentezi ribozomlarda gerçekleşir. Sentezlenen bu proteinlerin hücre dışına salgılanabilmesi için paketlenip zarla çevrilmesi gerekir. Bu paketleme ve salgılama işlemlerinden hangi iki organel doğrudan sorumludur?
a) Golgi cisimciği - Endoplazmik retikulum
b) Lizozom - Koful
c) Mitokondri - Golgi cisimciği
d) Ribozom - Koful
Cevap: a
Çözüm: Proteinler endoplazmik retikulumda sentezlenip taşınır, Golgi cisimciğinde ise paketlenip olgunlaştırılarak salgı kofulu oluşturulur ve hücre dışına salgılanır.
Soru 3: Lizozom organeli, içindeki sindirim enzimleri sayesinde hücre içi sindirimde görev alır. Büyük molekülleri parçalayarak hücrenin ihtiyaç duyduğu yapı taşlarını sağlar. Aşağıdaki durumlardan hangisinde lizozomun doğrudan bir işlevinden söz edilemez?
a) Hücreye alınan besinlerin parçalanmasında
b) Yaşlanmış hücre organellerinin yok edilmesinde
c) Hücrenin bölünme emrini vermesinde
d) Ölmüş hücrelerin yok edilmesinde
Cevap: c
Çözüm: Lizozom, hücre içi sindirim (a), yaşlanmış organellerin yok edilmesi (b) ve ölü hücrelerin yok edilmesi (d) işlevlerine sahiptir. Hücre bölünmesi emri ise çekirdek tarafından verilir.
