Hacim, bir cismin uzayda kapladığı yerdir. Temel olarak, bir prizmanın hacmini bulmak için aşağıdaki formülü kullanırız:
Hacim = Taban Alanı x Yükseklik
Şimdi bu formülü kullanarak farklı soru tiplerini çözelim.
Dikdörtgenler prizmasının tabanı bir dikdörtgendir. Bu yüzden önce taban alanını buluruz.
Örnek Soru: Boyutları 5 cm, 6 cm ve 10 cm olan bir dikdörtgenler prizmasının hacmi kaç cm³'tür?
Cevap: 300 cm³
Küp, tüm kenarları eşit olan bir prizmadır. Hacmi "Kenar x Kenar x Kenar" formülüyle bulunur.
Örnek Soru: Bir ayrıtının uzunluğu 7 cm olan küpün hacmi kaç cm³'tür?
Cevap: 343 cm³
Kare prizmanın tabanı bir karedir. Önce taban alanını (karenin alanını) buluruz.
Örnek Soru: Taban ayrıtı 4 cm ve yüksekliği 12 cm olan kare prizmanın hacmi kaç cm³'tür?
Cevap: 192 cm³
Soru 1: Bir su deposunun tabanı kare şeklindedir. Tabanın bir kenar uzunluğu 5 m ve deponun yüksekliği 4 m'dir. Bu deponun tamamı su ile doldurulacaktır. Depoda kaç metreküp su bulunur?
a) 20 m³
b) 50 m³
c) 80 m³
d) 100 m³
Cevap: d) 100 m³
Çözüm: Kare prizma şeklindeki deponun hacmi = Taban alanı x Yükseklik formülü ile bulunur. Taban alanı = 5 m x 5 m = 25 m²'dir. Hacim = 25 m² x 4 m = 100 m³ olur.
Soru 2: Taban ayrıtları 10 cm ve 6 cm olan dikdörtgenler prizması şeklindeki bir kap, 8 cm yüksekliğe kadar su ile doludur. Bu kaba, ayrıt uzunluğu 4 cm olan küp şeklindeki bir cisim tamamen batırılıyor. Kaç cm³ su taşar?
a) 16 cm³
b) 32 cm³
c) 64 cm³
d) 480 cm³
Cevap: c) 64 cm³
Çözüm: Taşan suyun hacmi, cismin hacmine eşittir. Küpün hacmi = ayrıt x ayrıt x ayrıt = 4 cm x 4 cm x 4 cm = 64 cm³'tür. Bu nedenle 64 cm³ su taşar.
Soru 3: Bir havuzun hacmi 72 m³'tür. Havuzun taban alanı 24 m² olduğuna göre, bu havuzun derinliği kaç metredir?
a) 2 m
b) 3 m
c) 4 m
d) 6 m
Cevap: b) 3 m
Çözüm: Dikdörtgenler prizması hacim formülü: Hacim = Taban Alanı x Yükseklik'tir. 72 = 24 x Yükseklik eşitliğinden Yükseklik = 72 ÷ 24 = 3 m bulunur.
1. Bir ayrıtının uzunluğu 5 cm olan küpün hacmi ______ cm³'tür.
2. Taban alanı 24 cm² ve yüksekliği 10 cm olan dikdörtgenler prizmasının hacmi ______ cm³'tür.
3. Hacim ölçü birimlerinden 1 m³ = ______ dm³'tür.
4. Boyutları 8 cm, 6 cm ve 4 cm olan bir dikdörtgenler prizmasının hacmini hesaplamak için bu üç sayıyı ______ gerekmektedir.
1. Bir prizmanın hacmi, taban alanı ile yüksekliğinin toplamına eşittir. ( )
2. Ayrıt uzunlukları 2 cm, 3 cm ve 5 cm olan bir prizmanın hacmi 30 cm³'tür. ( )
3. Hacim ölçüsü temel birimi metreküptür. ( )
4. Tüm ayrıt uzunlukları eşit olan bir prizma küptür. ( )
Aşağıdaki prizmaları hacimleri ile eşleştiriniz.
1. Bir havuzun boyu 12 m, genişliği 5 m ve derinliği 2 m'dir. Bu havuzun tamamı kaç m³ su ile dolar?
2. Taban ayrıtı 8 cm olan kare prizma şeklindeki bir kutunun yüksekliği 12 cm'dir. Bu kutunun hacmi kaç cm³'tür?
3. Ayrıt uzunlukları 7 cm olan bir küpün içine, ayrıt uzunlukları 1 cm olan küplerden en fazla kaç tane sığar?
4. Hacmi 240 cm³ olan dikdörtgenler prizmasının taban alanı 30 cm² ise yüksekliği kaç cm'dir?
1. Hacmi 64 cm³ olan bir küpün bir ayrıtının uzunluğu kaç cm'dir?
a) 4 b) 6 c) 8 d) 16
2. Taban alanı 18 cm² olan bir prizmanın hacmi 90 cm³ ise yüksekliği kaç cm'dir?
a) 5 b) 6 c) 8 d) 10
3. Boyutları 10 cm, 5 cm ve 6 cm olan bir dikdörtgenler prizmasının hacmi kaç cm³'tür?
a) 21 b) 150 c) 300 d) 600
4. Hacmi 1000 dm³ olan bir su deposunun hacmi kaç m³'tür?
a) 1 b) 10 c) 100 d) 1000
Cevaplar:
A.1: 125, A.2: 240, A.3: 1000, A.4: çarpmak
B.1: Yanlış, B.2: Doğru, B.3: Doğru, B.4: Doğru
C: A-2, B-1, C-4, D-3
D.1: 120, D.2: 768, D.3: 343, D.4: 8
E.1: a, E.2: a, E.3: c, E.4: a