Bir ondalık gösterimi, basamak değerlerinin toplamı şeklinde yazmaya ondalık çözümleme denir. Bunu yaparken her rakamın bulunduğu basamağın değerini iyi bilmemiz gerekir.
Örneğin, 45.218 sayısını inceleyelim:
Yukarıdaki 45.218 sayısını çözümleyelim:
\( 45.218 = (4 \times 10) + (5 \times 1) + (2 \times \frac{1}{10}) + (1 \times \frac{1}{100}) + (8 \times \frac{1}{1000}) \)
Veya,
\( 45.218 = 40 + 5 + 0.2 + 0.01 + 0.008 \)
Ondalık gösterimleri 10'un kuvvetlerini kullanarak da çözümleyebiliriz. Bu, işlemleri daha kolay yapmamızı sağlar.
45.218 sayısını bu şekilde çözümleyelim:
\( 45.218 = (4 \times 10^1) + (5 \times 10^0) + (2 \times 10^{-1}) + (1 \times 10^{-2}) + (8 \times 10^{-3}) \)
Soru: \( (8 \times 10) + (3 \times 1) + (6 \times \frac{1}{100}) \) şeklinde çözümlenen sayı aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm:
\( (8 \times 10) = 80 \)
\( (3 \times 1) = 3 \)
\( (6 \times \frac{1}{100}) = 0.06 \)
Toplam: \( 80 + 3 + 0.06 = 83.06 \)
Doğru cevap B) 83.06 seçeneğidir. Bu soruda onda birler basamağı (0.1) verilmediği için orası 0 olarak düşünülmelidir.
Soru: 70.504 ondalık gösteriminin çözümlemesi aşağıdakilerden hangisidir?
Çözüm:
70.504 sayısını basamaklarına ayıralım:
En doğru çözümleme: \( (7 \times 10) + (5 \times \frac{1}{10}) + (4 \times \frac{1}{1000}) \)
Doğru cevap B seçeneğidir.
Soru 1: Bir marketteki peynirin fiyat etiketinde "23,45 TL" yazmaktadır. Bu ondalık gösterimin çözümlenmiş hali aşağıdakilerden hangisidir?
a) (2 x 10) + (3 x 1) + (4 x 1/10) + (5 x 1/100)
b) (2 x 10) + (3 x 1) + (4 x 1/10) + (5 x 1/1000)
c) (2 x 1) + (3 x 1) + (4 x 1/10) + (5 x 1/100)
d) (2 x 10) + (3 x 1) + (4 x 1/100) + (5 x 1/1000)
Cevap: A
Çözüm: 23,45 sayısında; 2 onluk, 3 birlik, 4 onda birlik ve 5 yüzde birlik basamağındadır. Bu da (2 x 10) + (3 x 1) + (4 x 1/10) + (5 x 1/100) şeklinde çözümlenir.
Soru 2: Bir marangoz, 3,256 metre uzunluğundaki bir tahtayı kesiyor. Bu ondalık gösterimle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) 6 rakamı binde birler basamağındadır.
b) Çözümlenmiş hali (3 x 1) + (2 x 1/10) + (5 x 1/100) + (6 x 1/1000) şeklindedir.
c) 2 rakamının basamak değeri 0,2'dir.
d) Onda birler basamağında 5 rakamı vardır.
Cevap: D
Çözüm: 3,256 sayısında basamaklar şu şekildedir: 3 (birler), 2 (onda birler), 5 (yüzde birler), 6 (binde birler). Onda birler basamağında 2 rakamı vardır, 5 rakamı yüzde birler basamağındadır. Bu nedenle D seçeneği yanlıştır.
Soru 3: Çözümlenmiş hali \( (5 \times 10) + (8 \times 1) + (6 \times \frac{1}{100}) \) olan bir sayı ile çözümlenmiş hali \( (1 \times \frac{1}{10}) + (7 \times \frac{1}{1000}) \) olan sayı toplanıyor. Buna göre toplamın ondalık gösterimi aşağıdakilerden hangisidir?
a) 58,167
b) 58,617
c) 58,067
d) 58,167
Cevap: A
Çözüm: İlk sayı: (5x10)+(8x1)+(6x1/100) = 50 + 8 + 0,06 = 58,06'dır. İkinci sayı: (1x1/10)+(7x1/1000) = 0,1 + 0,007 = 0,107'dir. Toplam: 58,06 + 0,107 = 58,167'dir.
Soru 4: Bir öğrenci, 70,308 ondalık gösterimini çözümlerken yüzde birler ve binde birler basamaklarının yerini karıştırmıştır. Buna göre öğrencinin bulduğu sonuç aşağıdakilerden hangisi olabilir?
a) (7 x 10) + (0 x 1) + (3 x 1/10) + (8 x 1/100)
b) (7 x 10) + (0 x 1) + (8 x 1/100) + (3 x 1/1000)
c) (7 x 10) + (0 x 1) + (3 x 1/100) + (8 x 1/1000)
d) (7 x 10) + (0 x 1) + (8 x 1/10) + (3 x 1/100)
Cevap: B
Çözüm: Doğru çözümleme: 70,308 = (7x10) + (0x1) + (3x1/10) + (0x1/100) + (8x1/1000). Öğrenci yüzde birler (0) ve binde birler (8) basamaklarının yerini karıştırırsa, (7x10) + (0x1) + (8x1/100) + (3x1/1000) = 70,083 sonucunu elde eder. Bu da B seçeneğinde verilmiştir.