Ondalık gösterim, bir bütünün ondalık (10'un kuvvetleri) parçalarını ifade etmek için kullandığımız bir sayı sistemidir. Günlük hayatta para, uzunluk, ağırlık ölçerken sıkça karşımıza çıkar.
Bir ondalık gösterimde virgül, sayıyı iki kısma ayırır:
Ondalık gösterimdeki her rakamın bir basamak değeri vardır. Bu değerler, 10'un kuvvetlerine göre belirlenir.
Örneğin, 245,618 sayısını inceleyelim:
Sayının tamamı: \( 200 + 40 + 5 + 0,6 + 0,01 + 0,008 = 245,618 \)
Bir ondalık gösterimi, basamak değerlerinin toplamı şeklinde yazmaya çözümleme denir.
Örnek 1: 13,45 sayısını çözümleyelim.
Çözümleme: \( (1 \times 10) + (3 \times 1) + (4 \times \frac{1}{10}) + (5 \times \frac{1}{100}) \)
Örnek 2: 7,208 sayısını çözümleyelim.
Çözümleme: \( (7 \times 1) + (2 \times \frac{1}{10}) + (0 \times \frac{1}{100}) + (8 \times \frac{1}{1000}) \)
Ondalık gösterimde, ondalık kısımda sonda bulunan sıfırlar sayının değerini değiştirmez. Ancak ortada bulunan sıfırlar sayının değerini değiştirir.
Soru 1: Bir markette 2,5 kg elma, 0,75 kg muz ve 1,25 kg portakal alan Ayşe, toplam kaç kilogram meyve almıştır?
a) 3,5 kg
b) 4,0 kg
c) 4,5 kg
d) 5,0 kg
Cevap: c) 4,5 kg
Çözüm: Toplam ağırlığı bulmak için ondalık sayıları toplarız: 2,50 + 0,75 = 3,25 ve 3,25 + 1,25 = 4,50 kg eder.
Soru 2: Bir maratonda koşan Berke, 42,195 km'lik mesafenin önce 18,75 km'sini, sonra 15,5 km'sini koşmuştur. Geriye kaç kilometre yolu kalmıştır?
a) 7,945 km
b) 8,045 km
c) 7,845 km
d) 8,145 km
Cevap: a) 7,945 km
Çözüm: Önce koşulan mesafeleri toplarız: 18,75 + 15,5 = 34,25 km. Kalan mesafe: 42,195 - 34,25 = 7,945 km'dir.
Soru 3: Bir kumaş topundan 3,15 metre kumaş kesiliyor. Geriye 8,6 metre kumaş kaldığına göre, başlangıçta kumaş topu kaç metreydi?
a) 11,65 m
b) 11,75 m
c) 12,65 m
d) 12,75 m
Cevap: b) 11,75 m
Çözüm: Başlangıçtaki kumaş miktarını bulmak için kalan ve kesilen kumaşı toplarız: 8,6 + 3,15 = 11,75 metre.