Oran, iki çokluğun birbirine bölünerek karşılaştırılmasıdır. İki şeyin birbirine göre durumunu anlamamızı sağlar. Örneğin, bir sınıftaki kız öğrenci sayısının erkek öğrenci sayısına oranı gibi.
Oranı gösterirken iki farklı yol kullanabiliriz:
Örneğin, 3'e 5 oranı \( \frac{3}{5} \) veya 3:5 şeklinde yazılır.
Bir sınıfta 12 kız, 18 erkek öğrenci vardır. Kız öğrencilerin erkek öğrencilere oranını bulunuz.
Çözüm:
Kız sayısı : Erkek sayısı = 12 : 18
Her ikisini de 6'ya bölerek sadeleştirelim:
12 ÷ 6 = 2
18 ÷ 6 = 3
Oran = 2 : 3
Bu, sınıfta her 2 kız öğrenciye karşılık 3 erkek öğrenci olduğu anlamına gelir.
Bir kutudaki 50 cm uzunluğundaki bir çubuğun, 2 metre uzunluğundaki bir çubuğa oranı nedir?
Çözüm:
Önce birimleri aynı yapalım. 2 metre = 200 cm'dir.
Oran = \( \frac{50}{200} \)
Her ikisini de 50'ye bölerek sadeleştirelim:
50 ÷ 50 = 1
200 ÷ 50 = 4
Oran = 1 : 4
Bir bahçedeki ağaçların elma ağacından kiraz ağacına oranı 5:2'dir. Bahçede 30 tane elma ağacı olduğuna göre, kaç tane kiraz ağacı vardır?
Çözüm:
Oran 5:2, bu demek oluyor ki her 5 elma ağacına karşılık 2 kiraz ağacı var.
Elma ağaçlarının sayısı 30. Oranı 5'ten 30'a çıkarmak için 5 ile 6'yı çarptık (5 x 6 = 30).
O halde kiraz ağaçlarının sayısını bulmak için de 2 ile 6'yı çarparız:
2 x 6 = 12 kiraz ağacı vardır.
Aşağıdaki soruları çözmeyi deneyin:
Soru 1: Bir sınıftaki kız öğrencilerin sayısının erkek öğrencilerin sayısına oranı \( \frac{3}{5} \)'tir. Sınıf mevcudu 40 olduğuna göre, bu sınıfta kaç kız öğrenci vardır?
a) 15 b) 18 c) 20 d) 24
Cevap: A
Çözüm: Kızlar 3k, erkekler 5k olsun. Toplam: 3k + 5k = 8k = 40 → k=5. Kız sayısı = 3x5 = 15
Soru 2: Bir bahçedeki kırmızı güllerin sayısının beyaz güllerin sayısına oranı 4:7'dir. Bahçede 28 tane kırmızı gül olduğuna göre, toplam kaç gül vardır?
a) 49 b) 63 c) 77 d) 84
Cevap: C
Çözüm: Kırmızı/Beyaz = 4/7 = 28/Beyaz → Beyaz = (28x7)/4 = 49. Toplam gül = 28 + 49 = 77
Soru 3: Bir araç 180 km'lik yolu 3 saatte gidiyor. Bu aracın aldığı yolun geçen süreye oranı kaç km/saattir?
a) 45 b) 60 c) 75 d) 90
Cevap: B
Çözüm: Yol/Zaman oranı = 180 km / 3 saat = 60 km/sa
Soru 4: Bir kutudaki kırmızı kalemlerin mavi kalemlere oranı \( \frac{2}{3} \)'tür. Kutuda 15 mavi kalem olduğuna göre, kırmızı kalemlerin tüm kalemlere oranı kaçtır?
a) \( \frac{2}{5} \) b) \( \frac{3}{5} \) c) \( \frac{2}{7} \) d) \( \frac{3}{7} \)
Cevap: A
Çözüm: Kırmızı/Mavi = 2/3 = Kırmızı/15 → Kırmızı = 10. Toplam kalem = 10 + 15 = 25. Kırmızı/Toplam = 10/25 = 2/5