Merhaba! Bugün, cümlelere soru anlamı katan çok özel bir eki, "mı/mi/mu/mü" soru ekini ve onun yazım kurallarını öğreneceğiz. Bu eki doğru kullanmak yazım yanlışlarını azaltmamıza yardımcı olur.
Soru eki, cümlelere soru anlamı katan ve kendisinden önceki kelimeden her zaman ayrı yazılan bir ektir. Cümleye "evet" ya da "hayır" ile cevap verilebilir.
Soru ekinin en temel kuralı, kendisinden önceki kelimeden her zaman ayrı yazılmasıdır. Asla birleşik yazılmaz.
Soru eki, kendisinden önceki kelimenin son harfinin sesli harfine (ünlüsüne) uyum gösterir. Yani son harfin kalınlığına-inceliğine göre şekil değiştirir.
Ancak, bazen kelimenin sonundaki harf kalın da olsa, kelimenin tamamı ince ünlülerden oluşabilir. Bu durumda kulağa ince geldiği için mi kullanırız.
Cümlede hal eki olan "-de/-da" varsa, soru eki ondan sonra gelir ve ayrı yazılır. İkisini karıştırmamak gerekir.
Soru 1: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "mi" soru ekinin yazımı ile ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
a) Bu kitabı okudun mu?
b) Yarın bize gelecek misin?
c) Sınavdan yüksek not aldın mı?
d) Seninle konuşabilir miyim?
Cevap: b) Yarın bize gelecek misin? Çözüm: "mi" soru eki her zaman ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne göre "mı, mi, mu, mü" şeklini alır. "gelecek" fiilinden sonra gelen soru eki "mi" değil, "u" ünlüsüne uyumlu olarak "mu" olmalıdır. Doğru yazım "Yarın bize gelecek misin?" değil, "Yarın bize gelecek misin?" şeklinde olmalıdır.
Soru 2: "Bu soruyu çözmek için yeterli zamanımız var_____?" cümlesinde boş bırakılan yere, anlam ve yazım kurallarına uygun olarak hangi soru eki getirilmelidir?
a) mı
b) mi
c) mu
d) mü
Cevap: a) mı Çözüm: Soru eki, kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne uyum gösterir. "Var" kelimesinin son ünlüsü kalın "a" olduğu için, soru ekinin kalın ünlülü şekli olan "mı" getirilmelidir. Ayrıca her zaman ayrı yazılır.
Soru 3: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "mi" soru eki doğru yazılmıştır?
a) Bu akşam sinemaya gidelimmi?
b) Ödevlerini bitirdin mi?
c) Onu daha önce hiç gördünmü?
d) Toplantı saat üçte başlayacakmı?
Cevap: b) Ödevlerini bitirdin mi? Çözüm: "mi" soru eki her zaman ayrı yazılır. "bitirdin" kelimesinin son ünlüsü ince "i" olduğu için, soru ekinin ince ünlülü şekli olan "mi" ayrı olarak yazılmalıdır. Diğer seçeneklerde soru ekleri bitişik yazılmıştır, bu yanlıştır.
Soru 4: "Bu yemek çok sıcak değil_____?" cümlesini soru anlamı katacak şekilde tamamlayan soru eki için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) "mi" ayrı yazılır ve cümleye olumsuz bir soru anlamı katar.
b) "mı" bitişik yazılır ve cümlenin anlamını pekiştirir.
c) "mü" ayrı yazılır ve cümleyi olumlu yapar.
d) "mu" bitişik yazılır ve sıcaklık derecesini sorar.
Cevap: a) "mi" ayrı yazılır ve cümleye olumsuz bir soru anlamı katar. Çözüm: Soru eki her zaman ayrı yazılır. "değil" kelimesinin son ünlüsü ince "i" olduğu için "mi" şeklini alır. Bu ek, olumsuz bir yargıyı ("değil") soru haline getirir: "Bu yemek çok sıcak değil mi?"
