Bir paragraf, bir düşünceyi veya konuyu anlatan cümleler topluluğudur. Paragrafın konusu ise, o paragrafta en çok üzerinde durulan, paragrafın bize anlatmak istediği ana fikirdir. Konuyu bulmak için kendimize "Bu paragraf ne anlatıyor?" veya "Paragrafın anahtar kelimesi nedir?" diye sorarız.
Paragrafın konusunu bulmak için aşağıdaki adımları takip edebilirsin:
Paragraf: "Kitaplar, bizi farklı dünyalara götüren sihirli araçlardır. Bir kitabın sayfalarını çevirdiğimizde macera dolu ormanlarda gezinebilir, uzayın derinliklerine yolculuk edebilir veya tarihte yolculuğa çıkabiliriz. Her kitap, bize yeni bilgiler ve deneyimler kazandırır. Okumak, hayal gücümüzü geliştirir ve kelime dağarcığımızı zenginleştirir."
Gördüğün gibi, konuyu bulmak için paragrafın genelini kapsayan ve en çok üzerinde durulan düşünceyi yakalamamız gerekiyor.
Bu iki kavram birbiriyle karıştırılabilir. Aradaki farkı iyi anlamak önemlidir:
Soru 1: Aşağıdaki paragrafı okuyarak paragrafın konusunu belirleyiniz.
"Kitaplar, insanlığın en değerli hazineleridir. Onlar sayesinde geçmişi öğrenir, farklı kültürleri tanır ve hayal gücümüzü geliştiririz. Düzenli kitap okumak, kelime dağarcığını zenginleştirir ve iletişim becerilerini güçlendirir. Ayrıca kitap okumak, stresi azaltmada da oldukça etkilidir."
a) Kitap okumanın faydaları
b) Kitapların tarihçesi
c) En çok okunan kitaplar
d) Kütüphanelerin önemi
Cevap: a) Kitap okumanın faydaları
Çözüm: Paragrafın tamamında kitap okumanın bize sağladığı yararlardan (bilgi edinme, hayal gücünü geliştirme, kelime dağarcığını artırma, stresi azaltma) bahsedilmektedir. Bu nedenle konu "Kitap okumanın faydaları"dır.
Soru 2: Aşağıdaki paragrafın konusu nedir?
"Karıncalar, inanılmaz bir çalışma düzenine sahip sosyal böceklerdir. Yuvalarını toprağın derinliklerine yaparlar ve bu yuvaların içinde farklı bölümler bulunur. İşçi karıncalar yiyecek toplar, yuvanın bakımını yapar ve larvalara bakar. Kraliçe karınca ise sürekli olarak yumurta üretmekle görevlidir."
a) Karıncaların yuvaları
b) Karıncaların yaşam döngüsü
c) Karıncaların sosyal yaşamı ve görevleri
d) Karıncaların beslenme şekilleri
Cevap: c) Karıncaların sosyal yaşamı ve görevleri
Çözüm: Paragrafta karıncaların sosyal bir düzen içinde yaşadığı, farklı görevleri olan karıncaların (işçi, kraliçe) neler yaptığı anlatılmaktadır. Bu nedenle konu "Karıncaların sosyal yaşamı ve görevleri"dir.
Soru 3: "Güneş sistemimiz, merkezinde yer alan Güneş ve onun çevresinde belirli yörüngelerde dönen gezegenlerden oluşur. Bu gezegenlerden Dünya, canlı yaşamına olanak sağlayan tek gezegendir. Güneş'e en yakın gezegen Merkür, en uzak gezegen ise Neptün'dür. Gezegenlerin büyüklükleri ve yapıları da birbirinden farklıdır."
Yukarıdaki paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
a) Dünya'nın özellikleri
b) Güneş'in yapısı
c) Gezegenlerin keşfi
d) Güneş sistemi ve gezegenler
Cevap: d) Güneş sistemi ve gezegenler
Çözüm: Paragraf, Güneş sisteminin genel yapısından ve bu sistemdeki gezegenlerin temel özelliklerinden (konum, büyüklük) bahsetmektedir. Bu nedenle en kapsayıcı konu "Güneş sistemi ve gezegenler"dir.
Soru 4: "İnsan vücudunun yaklaşık %70'i sudur. Su, besinlerin hücrelere taşınmasında, vücut ısısının düzenlenmesinde ve atık maddelerin vücuttan atılmasında hayati bir rol oynar. Yeterince su içmemek, halsizlik, baş ağrısı ve konsantrasyon bozukluğu gibi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle günde en az 1,5-2 litre su tüketmek önerilir."
Bu paragrafta asıl anlatılmak is
