Talas Savaşı, 751 yılında bugünkü Kırgızistan topraklarında, Abbasî Devleti ve onun müttefiki olan Karluk Türkleri ile Çinliler (Tang Hanedanlığı) arasında yapılmış önemli bir savaştır.
Çin ordusu ile Abbasî ordusu Talas Nehri civarında karşılaştı. Savaş sırasında Abbasî ordusunun yanında yer alan Karluk Türkleri aniden taraf değiştirerek Çinlilere karşı Abbasîlerin yanında savaşa girdi. Bu beklenmedik destek, savaşın kaderini değiştirdi ve Çin ordusu ağır bir yenilgiye uğradı.
Kısacası, Talas Savaşı hem siyasi hem de kültürel sonuçları olan çok önemli bir dönüm noktasıdır. Türklerin Orta Asya'daki varlığını güvence altına almış, İslamiyet'in Türkler arasında yayılmasının zeminini hazırlamış ve önemli bir kültür transferine aracı olmuştur.
Soru 1: 751 yılında Abbasiler ve Çinliler arasında gerçekleşen Talas Savaşı'nda, Orta Asya'daki Türk boylarının Abbasilerin yanında yer almasının en önemli sonucu aşağıdakilerden hangisidir?
a) Çin'in Orta Asya'daki egemenliği kesin olarak sona ermiştir.
b) Türkler ile Müslüman Araplar arasındaki ilişkiler olumlu yönde gelişmiştir.
c) İpek Yolu'nun kontrolü tamamen Türklerin eline geçmiştir.
d) Abbasiler, Çin'in başkentini ele geçirmiştir.
Cevap: b) Türkler ile Müslüman Araplar arasındaki ilişkiler olumlu yönde gelişmiştir.
Çözüm: Talas Savaşı, Türklerin Müslüman Araplarla ilk büyük askeri iş birliğidir. Bu birliktelik, Türklerin İslamiyet'i daha yakından tanımalarına ve zamanla kitleler halinde Müslüman olmalarına zemin hazırlayan en önemli adımdır.
Soru 2: Talas Savaşı'nın İslam dünyası açısından en önemli kültürel sonucu nedir?
a) Savaş teknolojisinin gelişmesi
b) Kağıt yapım tekniğinin Çin dışına yayılması
c) Türk mimarisinin İslam şehirlerinde uygulanmaya başlaması
d) Halifeliğin Türklere geçmesi
Cevap: b) Kağıt yapım tekniğinin Çin dışına yayılması
Çözüm: Savaş sonrasında Çin'den alınan esirler vasıtasıyla kağıt yapım tekniği öğrenilmiş ve Semerkant'ta bir kağıt imalathanesi kurulmuştur. Bu teknoloji daha sonra tüm İslam dünyasına ve oradan da Avrupa'ya yayılarak bilim ve kültürün gelişimine büyük katkı sağlamıştır.
Soru 3: Aşağıdaki ifadelerden hangisi Talas Savaşı'nın Türk tarihi açısından önemini en iyi özetler?
a) Türkler, Çin'e karşı kesin bir zafer kazanmıştır.
b) İlk Türk-İslam devletlerinin kurulmasının önündeki en büyük engel kalkmıştır.
c) Türkler, Orta Asya'daki siyasi birliğini tekrar sağlamıştır.
d) Türkler, İslamiyet'i kabul etmekle dünya tarihindeki rollerini kaybetmiştir.
Cevap: b) İlk Türk-İslam devletlerinin kurulmasının önündeki en büyük engel kalkmıştır.
Çözüm: Talas Savaşı, Türklerle Müslümanlar arasında bir dönüm noktasıdır. Savaş öncesinde bir tehdit olarak görülen ilişkiler, savaş sonrasında dostluğa dönüşmüş ve bu süreç Türklerin İslamiyet'i kabul etmesiyle devam etmiştir. Bu durum, ileride Karahanlılar gibi ilk Türk-İslam devletlerinin kurulmasının temelini atmıştır.