Betimleyen İstatistiksel Araştırma Sorusu Nedir?
İstatistik, veri toplama, düzenleme, analiz etme ve yorumlama bilimidir. Betimleyen (tanımlayıcı) istatistik ise, toplanan verileri özetlemeye ve temel özelliklerini (ortalama, frekans, yüzde gibi) açıklamaya yarayan istatistik dalıdır.
Bir betimleyen istatistiksel araştırma sorusu, bir grubun veya durumun mevcut halini anlamamızı sağlayan, veriyi özetlemeye ve tanımlamaya yönelik sorulardır. Bu sorular, "ne", "nasıl", "ne kadar" gibi soru kelimeleriyle başlar ve bir değişkenin dağılımını betimlemeyi amaçlar.
Betimleyen Soruların Özellikleri
- Geçmişe veya şimdiye yöneliktir: Gelecekle ilgili tahmin yapmaz, mevcut durumu analiz eder.
- Değişkenlerin özetlenmesini sağlar: Ortalama, medyan, mod, yüzde gibi istatistikleri hesaplamamıza olanak tanır.
- Neden-sonuç ilişkisi kurmaz: Sadece "ne olduğunu" anlatır, "neden olduğunu" açıklamaz.
Betimleyen Soru Örnekleri
- Okulumuz 9. sınıf öğrencilerinin boy uzunluklarının ortalaması kaçtır? (Ortalama: \( \bar{x} = \frac{\sum x_i}{n} \))
- Sınıfımızdaki öğrencilerin en sevdiği ders hangisidir? (Mod)
- Mahallemizdeki ailelerin aylık ortalama elektrik tüketimi ne kadardır?
- Okul kantininde en çok satılan üç ürün hangileridir?
- Ülkemizdeki üniversite öğrencilerinin yüzde kaçı yurtlarda kalmaktadır?
Betimleyen Olmayan Soru Örnekleri (Karşılaştırma İçin)
- "9/A sınıfının matematik ortalaması, 9/B sınıfından yüksek midir?" (Bu bir karşılaştırma sorusudur).
- "Matematik dersine daha fazla çalışmak sınav notunu etkiler mi?" (Bu bir açıklayıcı/ilişki arayan sorudur).
Sonuç olarak, bir sorunun betimleyen istatistiksel araştırma sorusu olabilmesi için, tek bir gruba ait bir değişkenin dağılımını veya özet istatistiklerini sorguluyor olması gerekir.
