İstatistiksel araştırma sorusu, belirli bir konuda veri toplamayı ve analiz etmeyi gerektiren, net ve ölçülebilir bir sorudur. Bu sorular, araştırmanın temelini oluşturur ve veri toplama sürecini yönlendirir.
Veri toplama planı, araştırma sorusunu cevaplamak için hangi verilerin nasıl toplanacağını belirleyen bir süreçtir. Plan aşağıdaki adımları içerir:
Araştırma Sorusu: "Okulumuzdaki öğrenciler günde ortalama kaç saat sosyal medya kullanıyor?"
1. İstatistiksel araştırma sorusu oluştururken sorunun __________, __________ ve __________ olmasına dikkat edilmelidir.
2. Veri toplama planı hazırlarken kullanılabilecek yöntemlerden bazıları __________, __________ ve __________'dir.
Aşağıdaki ifadeleri uygun şekilde eşleştiriniz:
1. İstatistiksel araştırma sorusu oluştururken sorunun yanıtlanabilir olması gerekmez. (D/Y)
2. Veri toplama planı, araştırmanın nasıl yürütüleceğini detaylandırır. (D/Y)
1. Bir araştırma sorusu oluştururken dikkat edilmesi gereken üç özelliği yazınız.
2. Veri toplama planı hazırlarken hangi adımları izlersiniz?
1. Aşağıdakilerden hangisi iyi bir istatistiksel araştırma sorusu değildir?
a) Öğrencilerin matematik dersindeki başarısı cinsiyete göre değişir mi?
b) En iyi renk hangisidir?
c) Bir okuldaki öğrencilerin boy uzunlukları ortalama kaç cm'dir?
Cevaplar:
1: net, ölçülebilir, yanıtlanabilir
2: anket, gözlem, deney
A:2, B:3, C:1
1: Y, 2: D
1: net, ölçülebilir, yanıtlanabilir
2: araştırma sorusunu belirleme, veri toplama yöntemini seçme, örneklemi belirleme
1: b
Bir araştırmacı, "Lise öğrencilerinin günlük ortalama uyku süreleri ile akademik başarıları arasında bir ilişki var mıdır?" sorusunu incelemek istiyor. Bu araştırma için en uygun veri toplama yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?
a) Laboratuvar deneyi yapmak
b) Anket uygulamak
c) Gözlem yapmak
d) Arşiv taraması yapmak
e) Mülakat yapmak
Cevap: b) Anket uygulamak
Çözüm: Öğrencilerin uyku süreleri ve not ortalamaları gibi nicel verilerin toplanması için anket en uygun yöntemdir. Diğer seçenekler ya pratik değildir (laboratuvar deneyi) ya da yeterli veri sağlamaz (gözlem/mülakat).
Aşağıdaki araştırma sorularından hangisi istatistiksel analize uygun nicel bir veri üretir?
a) Öğrencilerin en sevdiği ders nedir?
b) Okul kütüphanesinde kaç kitap bulunmaktadır?
c) Öğretmenler teknoloji kullanımı hakkında ne düşünüyor?
d) Matematik dersinde proje yapmak öğrenmeyi kolaylaştırır mı?
e) Okul bahçesindeki ağaç türleri nelerdir?
Cevap: b) Okul kütüphanesinde kaç kitap bulunmaktadır?
Çözüm: Nicel veri sayısal olarak ölçülebilen veridir. "Kaç kitap" sorusu sayısal yanıt verir. Diğer seçenekler nitel (kategorik) veri üretir.