Yansıma ve öteleme, geometrik dönüşümlerin iki temel türüdür. Her ikisi de şekillerin konumunu veya yönünü değiştirirken bazı ortak özelliklere sahiptir.
Her iki dönüşümde de şeklin noktaları arasındaki uzaklıklar değişmez. Örneğin:
Yansıma ve öteleme dönüşümleri, doğruların doğru olarak kalmasını sağlar:
Her iki dönüşümde de şeklin iç açıları değişmez:
Yansıma ve öteleme, birebir (injektif) ve örten (sürjektif) dönüşümlerdir:
Yansıma ve öteleme dönüşümleri ardışık uygulandığında yine bir dönüşüm elde edilir:
Not: Yansıma ve öteleme, "izometri" (uzunluk koruyan dönüşüm) olarak adlandırılan dönüşümlerin alt kümeleridir.
1. Yansıma ve öteleme dönüşümlerinde şeklin boyutları ve açıları __________ değişmez.
2. Bir şeklin yansıması alındığında orijinal şekil ile yansıması __________ olur.
3. Öteleme dönüşümünde şeklin konumu değişir, ancak __________ korunur.
4. Yansıma dönüşümünde şeklin alanı değişir. (Doğru/Yanlış)
5. Öteleme dönüşümünde şeklin açıları korunur. (Doğru/Yanlış)
6. Yansıma ve öteleme dönüşümleri şeklin orijinal boyutlarını değiştirir. (Doğru/Yanlış)
A. Şeklin konumunu değiştirir.
B. Şeklin simetriğini oluşturur.
9. Yansıma ve öteleme dönüşümlerinin ortak özelliklerinden iki tanesini yazınız.
10. Bir üçgenin x-eksenine göre yansıması alındığında hangi özellikleri değişmez?
11. Aşağıdakilerden hangisi yansıma ve öteleme dönüşümlerinin ortak özelliği değildir?
A) Şeklin boyutlarının korunması
B) Şeklin açılarının değişmemesi
C) Şeklin alanının artması
D) Şeklin orijinaline benzer olması
Cevaplar:
1: korunur
2: simetrik
3: şekil ve boyut
4: Yanlış
5: Doğru
6: Yanlış
7: B
8: A
9: Şeklin boyutları ve açıları değişmez; şekil orijinaline benzer kalır.
10: Boyutları ve açıları değişmez.
11: C
Soru 1: Aşağıdaki ifadelerden hangisi hem yansıma hem de öteleme dönüşümleri için ortak bir özelliktir?
a) Şeklin boyutlarını değiştirir.
b) Şeklin açılarını korur.
c) Şeklin orijinal konumunu sabit bırakır.
d) Şeklin yönünü ters çevirir.
e) Şeklin alanını artırır.
Cevap: b) Şeklin açılarını korur.
Çözüm: Yansıma ve öteleme dönüşümlerinde şeklin açı ölçüleri değişmez, bu nedenle her ikisi de "açı koruyan" dönüşümlerdir.
Soru 2: Koordinat düzleminde \( A(3, 5) \) noktasına sırasıyla x-eksenine göre yansıma ve 2 birim sağa öteleme uygulanıyor. Son durumda noktanın koordinatları aşağıdakilerden hangisidir?
a) \( (5, -5) \)
b) \( (1, 5) \)
c) \( (5, 5) \)
d) \( (-3, 5) \)
e) \( (7, -5) \)
Cevap: a) \( (5, -5) \)
Çözüm: İlk adımda yansıma: \( (3, 5) \) → \( (3, -5) \). İkinci adımda öteleme: \( (3+2, -5) = (5, -5) \).
Soru 3: Bir üçgenin yansıma ve öteleme dönüşümleri sonucunda oluşan görüntüsü için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
a) Çevresi artar.
b) Alanı değişmez.
c) Kenar uzunlukları farklılaşır.
d) Açı ölçüleri azalır.
e) Şeklin yönü aynı kalır.
Cevap: b) Alanı değişmez.
Çözüm: Yansıma ve öteleme, şeklin boyutlarını (alan/çevre) koruyan dönüşümlerdir. Yön değişebilir ancak alan sabit kalır.