AYT Edebiyat Teşbih: Sınavda Net Artıran Taktikler

Question

AYT Edebiyat'ta teşbih konusunu anlamakta zorlanıyorum. Sınavda netimi artıracak taktiklere ihtiyacım var.

Answer 1

🎨 AYT Edebiyat Teşbih Nedir?

Teşbih, en basit tanımıyla, iki farklı şeyi ortak bir özellik üzerinden benzetmektir. Edebiyatımızda anlatımı zenginleştirmek, daha etkileyici ve akılda kalıcı kılmak için sıkça kullanılır. Bir nevi söz sanatıdır ve AYT Edebiyat sınavında karşımıza sıklıkla çıkar.

• 💡 Temel Ögeler: Teşbihte dört temel öge bulunur: Benzeyen, Benzetilen, Benzetme Yönü ve Benzetme Edatı.
• 🍎 Benzeyen: Zayıf olan, niteliği daha az belirgin olan unsur.
• 🚀 Benzetilen: Güçlü olan, niteliği daha belirgin olan unsur.
• 🎯 Benzetme Yönü: Benzeyen ve benzetilen arasındaki ortak özellik.
• 🔗 Benzetme Edatı: "Gibi", "sanki", "adeta", "tıpkı" gibi kelimeler.

📚 Teşbih Çeşitleri Nelerdir?

Teşbihler, ögelerinin kullanılıp kullanılmamasına göre farklı türlere ayrılır.

✨ Tam Teşbih

Bütün ögelerin (benzeyen, benzetilen, benzetme yönü, benzetme edatı) bulunduğu teşbih türüdür.

Örnek: "Aslan gibi güçlü" (Benzeyen: O, Benzetilen: Aslan, Benzetme Yönü: Güçlü olma, Benzetme Edatı: Gibi)

🌟 Teşbih-i Beliğ (Güzel Teşbih)

Sadece benzeyen ve benzetilenin bulunduğu, benzetme edatı ve yönünün olmadığı teşbih türüdür. Anlatımı daha güçlü kılar.

Örnek: "Elmas bakışlar" (Benzeyen: Bakışlar, Benzetilen: Elmas)

💫 Eksiltili Teşbih

Benzetme yönünün belirtilmediği teşbih türüdür.

Örnek: "Deniz gibi gözleri var." (Benzeyen: Gözler, Benzetilen: Deniz, Benzetme Edatı: Gibi)

💥 Mürekkep Teşbih

Birden fazla unsurun bir araya gelerek oluşturduğu, daha karmaşık benzetmelerdir.

Örnek: "O kadar hızlı koşuyordu ki, rüzgar sanki atının yelesiydi."

📝 Sınavda Net Artıran Taktikler

• 🔍 Dikkatli Okuma: Cümleleri dikkatlice okuyarak benzeyen ve benzetilen unsurları tespit edin.
• 🤔 Anlam Çıkarma: Cümlenin genel anlamını ve benzetmenin amacını anlamaya çalışın.
• ✅ Eleme Yöntemi: Şıklarda verilen tanımları tek tek inceleyerek doğru cevabı bulun.
• 📚 Bol Pratik: Farklı metinler üzerinde teşbih örnekleri bularak pratik yapın.
• 🧠 Özet Çıkarma: Teşbih çeşitlerini ve özelliklerini özetleyerek tekrar edin.

🎯 Örnek Soru ve Çözümü

Soru: Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşbih sanatı vardır?

A) Gökyüzü bugün masmavi.

B) Kalbim bir kuş gibi çırpınıyor.

C) Ağaçlar yapraklarını döktü.

D) Güneş yavaşça batıyordu.

Çözüm:

• 🍎 A şıkkında sadece bir durum tespiti var.
• 🚀 B şıkkında "kalp" "kuşa" benzetilmiş, "gibi" benzetme edatıyla birlikte kullanılmış. Bu nedenle teşbih sanatı vardır.
• 🎯 C ve D şıklarında ise herhangi bir benzetme yapılmamış, doğal olaylar anlatılmıştır.

Doğru Cevap: B