Matematikte, özellikle cebirsel yapılar üzerine çalışırken, birim eleman çok önemli bir kavramdır. Birim elemana, etkisiz eleman da denir.
Birim eleman, bir işlem uygulandığında diğer elemanı değiştirmeyen elemandır.
Bu kavramı daha iyi anlamak için iki temel işlem üzerinden inceleyelim: toplama ve çarpma.
Toplama işleminde birim eleman 0 (sıfır) sayısıdır. Çünkü herhangi bir \( a \) sayısını 0 ile topladığımızda sonuç yine \( a \) olur.
Örnek: \( 5 + 0 = 5 \) ve \( 0 + 5 = 5 \). Gördüğünüz gibi, 5 sayısı değişmedi.
Çarpma işleminde birim eleman 1 (bir) sayısıdır. Çünkü herhangi bir \( a \) sayısını 1 ile çarptığımızda sonuç yine \( a \) olur.
Örnek: \( 8 \times 1 = 8 \) ve \( 1 \times 8 = 8 \). 8 sayısı değişmedi.
Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlı bir işlemimiz (örneğin, * işlemi) olduğunu düşünelim.
Eğer bu kümedeki her \( a \) elemanı için,
eşitliklerini sağlayan bir \( e \) elemanı varsa, bu \( e \) elemanına birim eleman denir.
Unutmayın: Birim eleman, üzerinde çalıştığımız küme ve işleme bağlıdır. Toplama için 0, çarpma için 1 birim elemandır, ancak farklı bir matematiksel yapıda birim eleman bambaşka bir şey olabilir.