Canlılar, çeşitliliklerine rağmen temel bazı özellikleri paylaşırlar. Bu özellikler, canlıyı cansızdan ayıran temel kriterlerdir. İşte tüm canlılarda gözlemlenen ortak özellikler:
Tüm canlılar en az bir hücreden oluşur. Hücreler, canlının temel yapı ve işlev birimidir. Canlılar; prokaryot (çekirdeksiz) veya ökaryot (çekirdekli) hücre yapısına sahip olabilir.
Canlılar, yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Bu enerjiyi besinlerden sağlarlar. Metabolizma, hücrede gerçekleşen tüm yapım (anabolizma) ve yıkım (katabolizma) olaylarını kapsar.
Canlılar hücre bölünmesi ve hücrelerin büyümesiyle gelişir. Büyüme, hacim ve kütle artışıyken; gelişme, dokuların ve organların olgunlaşmasıdır.
Metabolik faaliyetler sonucu oluşan atık maddelerin (üre, CO2 gibi) vücuttan uzaklaştırılması işlemidir. Bu sayede iç denge (homeostazi) korunur.
Canlılar, nesillerini devam ettirebilmek için ürerler. İki temel üreme çeşidi vardır:
Canlılar, enerji ve yapı malzemesi elde etmek için beslenir. Beslenme şekillerine göre ikiye ayrılırlar:
Canlılar, ışık, sıcaklık, dokunma gibi çevresel uyaranlara tepki verir. Bu özellik, canlının çevresiyle etkileşimini ve hayatta kalma şansını artırır.
Tüm canlılar hareket eder. Hayvanlarda yer değiştirme şeklinde görülürken, bitkilerde ise yönelme (tropizma) şeklindedir.
Canlılar, besinlerdeki enerjiyi serbest bırakmak için solunum yapar. Oksijenli veya oksijensiz solunum şeklinde gerçekleşebilir.
Canlılar, vücut sıcaklığı, su dengesi, pH gibi iç koşullarını dar sınırlar içinde sabit tutmaya çalışır. Bu dengeyi koruma yeteneğine homeostazi denir.
Canlılar; hücresel yapı, enerji kullanımı, büyüme, boşaltım, üreme, beslenme, tepki verme, hareket, solunum ve homeostazi gibi temel özellikleri paylaşır. Bu ortak özellikler, canlılığın tanımlanmasında ve sınıflandırılmasında kullanılan evrensel kriterlerdir.
