📘 Gazlar: AYT'ye Yönelik Önemli Noktalar
Gazlar, AYT Kimya'da sıkça soru gelen ve temel kavramların iyi anlaşılması gereken bir konudur. Bu bölümde, gazlar ile ilgili soruları çözebilmen için gerekli olan bilgileri özetleyeceğiz. 🎯
🌡️ Gazların Genel Özellikleri
- ✅ Gazlar, bulundukları kabın şeklini alır ve hacmini tamamen doldurur.
- ✅ Gaz tanecikleri arasındaki boşluklar çok fazladır, bu nedenle sıkıştırılabilirler.
- ✅ Gazların davranışları; basınç (P), hacim (V), sıcaklık (T) ve mol sayısı (n) ile ifade edilir.
📊 İdeal Gaz Denklemi
İdeal gazlar için geçerli olan denklem şu şekildedir:
\( PV = nRT \)
Burada:
- ➡️ P: Basınç (atm)
- ➡️ V: Hacim (L)
- ➡️ n: Mol sayısı
- ➡️ R: İdeal gaz sabiti (0,082 L·atm/mol·K)
- ➡️ T: Sıcaklık (Kelvin)
🔁 Gaz Kanunları
- 📌 Boyle Kanunu: Sıcaklık sabitken, basınç ile hacim ters orantılıdır. \( P_1V_1 = P_2V_2 \)
- 📌 Charles Kanunu: Basınç sabitken, hacim ile sıcaklık doğru orantılıdır. \( \frac{V_1}{T_1} = \frac{V_2}{T_2} \)
- 📌 Gay-Lussac Kanunu: Hacim sabitken, basınç ile sıcaklık doğru orantılıdır. \( \frac{P_1}{T_1} = \frac{P_2}{T_2} \)
- 📌 Avogadro Kanunu: Aynı sıcaklık ve basınçta, eşit hacimdeki gazlar eşit sayıda molekül içerir.
🧪 Kısmi Basınç ve Dalton Kanunu
Gaz karışımlarında, her bir gazın yaptığı basınca kısmi basınç denir. Dalton Kanunu'na göre:
\( P_{toplam} = P_1 + P_2 + P_3 + ... \)
Kısmi basınç, mol kesri ile toplam basıncın çarpımına eşittir: \( P_A = X_A \cdot P_{toplam} \)
💡 Gerçek Gazlar ve İdeal Gazdan Sapma
- ✅ Gerçek gazlar, düşük sıcaklık ve yüksek basınçta ideal gaz davranışından sapar.
- ✅ Moleküller arası etkileşimler ve molekül hacmi, bu sapmanın temel nedenleridir.
🚀 AYT'de Çıkabilecek Soru Tipleri
- 🎯 İdeal gaz denklemi ile basınç, hacim, sıcaklık veya mol sayısı hesaplama
- 🎯 Gaz karışımlarında kısmi basınç ve mol kesri soruları
- 🎯 Gaz kanunlarını kullanarak değişkenler arası ilişki kurma
- 🎯 Gerçek gazların ideal gazdan sapma nedenlerini açıklama
📝 Örnek Soru Çözümü
💡 Örnek: 2 mol ideal gaz, 2 atm basınç ve 27°C sıcaklıkta kaç litre hacim kaplar? (R = 0,082 L·atm/mol·K)
Çözüm: İdeal gaz denklemi: \( PV = nRT \)
Verilenler: n = 2 mol, P = 2 atm, T = 27 + 273 = 300 K
\( V = \frac{nRT}{P} = \frac{2 \cdot 0,082 \cdot 300}{2} = 24,6 \) L
Bu notlar, AYT'de gazlar konusunda karşına çıkabilecek soruları çözebilmen için temel bilgileri içermektedir. Bol bol test çözerek pratik yapmanı öneririz! 📚✨
