Kemosentez, bazı mikroorganizmaların (bakteriler gibi) enerji kaynağı olarak güneş ışığı yerine inorganik kimyasal maddeleri kullandığı bir süreçtir. Bu canlılar, ışık enerjisi olmadan, inorganik maddeleri oksitleyerek elde ettikleri kimyasal enerjiyi kullanarak organik madde (besin) üretirler.
Kemosentezin genel denklemi şu şekilde ifade edilebilir:
CO2 + H2O + Enerji Kaynağı (İnorganik Madde) + O2 → [CH2O] + Oksitlenmiş Madde
Burada [CH2O], genel bir karbonhidrat formülünü temsil eder. Kemosentezdeki asıl önemli nokta, enerji kaynağının güneş ışığı değil, belirli inorganik maddeler olmasıdır.
Kemosentez yapan farklı bakteri türleri, farklı inorganik maddeleri enerji kaynağı olarak kullanır. İşte bazı önemli örnekler:
6 H2 + 2 O2 + CO2 → [CH2O] + 5 H2O
Veya daha basit bir reaksiyon: 2 H2 + O2 → 2 H2O + Enerji
H2S + 2 O2 → H2SO4 + Enerji
Veya: 2 S + 3 O2 + 2 H2O → 2 H2SO4 + Enerji
4 Fe(OH)2 + O2 + 2 H2O → 4 Fe(OH)3 + Enerji
2 NH3 + 3 O2 → 2 HNO2 + 2 H2O + Enerji
2 HNO2 + O2 → 2 HNO3 + Enerji
Kemosentezin temel denklemi, karbondioksit ve suyun, güneş ışığı yerine inorganik kimyasalların oksidasyonundan sağlanan enerji ile organik bileşiklere dönüştürülmesidir. Bu süreç, ekosistemler için hayati öneme sahip olup, toprak verimliliğini artırır ve güneş ışığının ulaşamadığı derin okyanus bacaları gibi ortamlarda bile yaşamın devam etmesini sağlar.