Lozan Antlaşması maddeleri (Sınırlar, Kapitülasyonlar, Boğazlar, Azınlıklar)

Question

Lozan Antlaşması'nın bu dört önemli maddesini özetlemeye çalışıyorum ama bazı noktalar kafamı karıştırıyor. Özellikle kapitülasyonların tam olarak nasıl kaldırıldığını ve azınlık hakları konusunda tam olarak ne kararlaştırıldığını netleştirmek istiyorum. Boğazların statüsünün o dönemde nasıl belirlendiğini de anlamaya çalışıyorum.

Answer 1

📜 Lozan Antlaşması'nın Temel Maddeleri

Lozan Antlaşması, 24 Temmiz 1923'te imzalanarak Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet olarak uluslararası alanda tanınmasını sağlamıştır. İşte antlaşmanın en önemli maddeleri:

🗺️ Sınırlar

• 🇸🇾 Suriye Sınırı: 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması'nda belirlenen sınırlar kabul edildi.
• 🇮🇶 Irak Sınırı: Musul sorunu çözüme kavuşturulamadığı için bu sınırın daha sonra Türkiye ile İngiltere arasında yapılacak görüşmelerle belirlenmesine karar verildi.
• 🇬🇷 Yunanistan Sınırı: Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda belirlenen sınırlar geçerli oldu. Meriç Nehri sınır kabul edildi.
• 🇧🇬 Bulgaristan Sınırı: İstanbul Antlaşması (1913) esas alındı.

🚫 Kapitülasyonlar

💥 Kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı. Bu madde ile ekonomik bağımsızlık sağlandı ve yabancı uyruklulara tanınan ayrıcalıklara son verildi. Türkiye, kendi yasalarını uygulama hakkını elde etti.

🌊 Boğazlar

• 🚢 Boğazların yönetimi başkanı Türk olan bir komisyona bırakıldı.
• ⚓ Boğazların her iki yakası askerden arındırıldı.
• 🛳️ Tüm devletlerin ticaret gemilerine boğazlardan geçiş serbestisi tanındı.
• ⚠️ Savaş gemileri için tonaj sınırlaması getirildi.
• Not: Bu hükümler 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile değiştirilmiştir.

👥 Azınlıklar

• ✅ Türkiye'deki tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi.
• 🏛️ Yunanistan'daki Türkler ile Türkiye'deki Rumların mübadele (değişim) edilmesi kararlaştırıldı. (Batı Trakya'daki Türkler ve İstanbul'daki Rumlar bu mübadeleden muaf tutuldu.)
• 🕌 Azınlıkların kendi dillerinde eğitim ve ibadet özgürlüğü tanındı.
• 📜 Patrikhane, Türk kanunlarına bağlı olmak şartıyla İstanbul'da kalabildi.

🎯 Diğer Önemli Maddeler

• 💰 Osmanlı borçları, Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayrılan devletler arasında paylaştırıldı.
• 🏝️ Yunanistan, savaş tazminatı olarak Karaağaç'ı Türkiye'ye verdi.
• ✈️ Türkiye'deki yabancı postaneler kaldırıldı.

💡 Önemli Not: Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti'nin "tapusu" niteliğindedir ve bugün hala geçerliliğini korumaktadır.