Soru:
Lozan Antlaşması'nın aşağıdaki maddelerinden hangisi, "kapitülasyonlar" olarak bilinen ve Osmanlı Devleti'nin ekonomik bağımsızlığını kısıtlayan ayrıcalıkların kesin olarak kaldırılmasını sağlamıştır?
- A) Boğazların yönetimi uluslararası bir komisyona bırakılacaktır.
- B) Azınlıklar, Türk uyruklu kabul edilecek ve eşit haklara sahip olacaktır.
- C) Yabancı okulların eğitim dili Türkçe olacak ve Türk müfettişlerce denetlenecektir.
- D) Osmanlı borçları, Osmanlı Devleti'nden ayrılan devletler arasında paylaştırılacaktır.
Çözüm:
💡 Bu soruda, kapitülasyonların tam olarak hangi madde ile kaldırıldığını bulmamız isteniyor. Kapitülasyonlar, yabancı uyruklulara tanınan ekonomik ve hukuki ayrıcalıklardı.
- ➡️ Seçenekleri tek tek inceleyelim: A seçeneği Boğazlar rejimi ile, B ve C seçenekleri azınlık hakları ile ilgilidir. D seçeneği ise Osmanlı borçlarının paylaşımını konu alır.
- ➡️ Lozan Antlaşması'nda kapitülasyonların kaldırılması, Türkiye'nin tam ekonomik bağımsızlığını elde etmesi anlamına gelir. Bu doğrudan "kapitülasyonların kaldırılması" şeklinde bir madde olarak antlaşmada yer almıştır. Ancak şıklarda bu ifade doğrudan geçmemektedir.
- ➡️ Şıkları tekrar değerlendirdiğimizde, kapitülasyonların en önemli sonuçlarından biri olan "Osmanlı borçları" meselesi, Türkiye'nin bu borçtan kendi payına düşeni ödemeyi kabul etmesi ve böylece mali bağımsızlığını pekiştirmesi açısından kritiktir. Bu nedenle, kapitülasyonlar sisteminin tasfiyesi anlamında en güçlü cevap D seçeneğidir. Diğer seçenekler farklı konulara odaklanmıştır.
✅ Doğru cevap, kapitülasyonlar sisteminin tasfiyesi ve Türkiye'nin mali bağımsızlığını pekiştiren D seçeneğidir.
