Namazın dışındaki şartlar (Hazırlık şartları)

Question

Namaz kılmaya başlamadan önce hangi şartları yerine getirmem gerekiyor, tam olarak emin olamıyorum. Abdest almanın dışında, temiz elbise ve namaz kılacağım yerin de temiz olması gerektiğini biliyorum ama kafamı karıştıran başka detaylar var. Özellikle setr-i avret ve kıble konusunda kafama takılanlar oluyor.

Answer 1

📿 Namazın Dışındaki Şartlar (Hazırlık Şartları)

Namazın sahih (geçerli) olabilmesi için, namazın kendisine başlamadan önce yerine getirilmesi gereken şartlara "Namazın Dışındaki Şartlar" veya "Hazırlık Şartları" denir. Bu şartlar, namazın temelini oluşturur ve farz-ı ayndır. Bu ders notunda, her bir şartı maddeler halinde ve açıklamalarıyla öğreneceğiz.

🎯 Namazın 6 Dış (Hazırlık) Şartı

Hanefi mezhebine göre namazın dışındaki şartlar altı tanedir:

1. 🚿 Hadesten Taharet

Hades, abdestsizlik veya cünüplük halidir. Küçük hades (abdestsizlik), abdest alarak; Büyük hades (cünüplük, hayız ve nifas hali) ise gusül abdesti alarak giderilir. Namaza başlamadan önce bu maddi-manevi kirlilik hallerinden temizlenmek şarttır.

2. 💦 Necasetten Taharet

Necaset, maddi pislik demektir. Namaz kılan kişinin bedeninde, elbisesinde ve namaz kılacağı yerde, görülebilen veya görülemeyen (hafi) pisliklerin temizlenmesi gerekir. Örneğin: idrar, kan, alkol, eti yenmeyen hayvanın dışkısı gibi.

3. 👚 Setr-i Avret

Avret yerlerini örtmek demektir. Erkeklerde avret yeri, göbek ile diz kapağı dahil arasıdır (diz kapakları avrettir). Kadınlarda ise; el, yüz ve ayaklar hariç, vücudunun tamamı avrettir. Namazda bu yerlerin örtülmesi farzdır.

4. 🧭 İstikbal-i Kıble

Namazı kıbleye, yani Mekke'deki Kâbe'ye yönelerek kılmaktır. Kıblenin yönünü bilmek ve ona doğru dönmek şarttır. Hasta veya yolcu gibi özel durumlarda tahmini yön yeterlidir.

5. ⏰ Vakit

Her namazın kendine özgü belirlenmiş bir vakti vardır. Farz namazları, vacip ve nafile namazları kendi vakitleri içinde kılmak şarttır. Vakit girmeden kılınan bir namaz sahih olmaz. Vakit çıktıktan sonra ise kaza edilir.

• Sabah Namazı: İkinci fecrin doğuşundan güneşin doğuşuna kadar.
• Öğle Namazı: Güneşin tepe noktasını geçmesinden (zeval) sonra başlar.
• İkindi Namazı: Öğle vaktinin bitiminden güneş batıncaya kadar.
• Akşam Namazı: Güneş battıktan sonra başlar, şafağın kaybolmasına kadar.
• Yatsı Namazı: Akşam vaktinin bitiminden ikinci fecre (tan yerinin ağarmasına) kadar.

6. 💭 Niyet

Kalple, hangi namazı kıldığını bilmek ve hatırlamaktır. Dil ile söylenmesi ise sünnettir. Niyet, namazın başlangıç tekbiri (iftitah tekbiri) ile birlikte yapılır. Örneğin: "Niyet ettim Allah rızası için bugünkü sabah namazının farzını kılmaya" şeklinde kalben azmedilir.

📝 Özet ve Önemli Hatırlatmalar

• ✅ Bu şartlara Şurût-ı Salât da denir.
• ✅ Hazırlık şartları, namazın sıhhat şartlarıdır. Eksik olursa namaz geçersiz olur.
• ✅ Bu şartlar, namaza başlamadan önce ve namaz esnasında da devam etmesi gereken şartlardır (Örn: Vakit çıkarsa, avret açılırsa namaz bozulur).
• ✅ Namazın içindeki şartlar (Rükünler) ise ayrı bir konudur ve kıyam, kıraat, rükû, secde gibi namazın içinde yapılan hareketlerdir.

Sonuç: Namaz, bu altı hazırlık şartı tam olarak yerine getirildikten sonra eda edilmeye başlanır. Her bir şart, hem maddi hem de manevi bir hazırlık ve niyettir. "Namaz dinin direğidir" hadisi şerifi gereği, bu direği sağlam bir temel üzerine bina etmek, ancak şartlarına riayet etmekle mümkündür.