# Paralel ve Dik Doğrular (Eğim İlişkisi) 📐
🎯 Konuya Giriş
Analitik geometride doğruların birbirleriyle olan ilişkilerini anlamak, matematik problemlerini çözmede büyük önem taşır. Bu ders notumuzda, paralel ve dik doğruların eğimleri arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
📈 Eğim Kavramı (Hatırlatma)
Bir doğrunun eğimi, doğrunun x-ekseniyle yaptığı açının tanjant değeridir ve genellikle m harfiyle gösterilir. İki noktası bilinen bir doğrunun eğimi:
\( m = \frac{y_2 - y_1}{x_2 - x_1} \)
➡️ Paralel Doğrular
Tanım: Aynı düzlemde bulunan ve kesişmeyen doğrulara paralel doğrular denir.
📊 Paralel Doğruların Eğim İlişkisi:
- 🎯 Paralel doğruların eğimleri eşittir.
- 📝 Matematiksel ifade: \( m_1 = m_2 \)
- 🔍 Örnek: Eğimi 2 olan bir doğruya paralel olan tüm doğruların eğimi de 2'dir.
⬆️ Dik Doğrular
Tanım: Kesişen iki doğrunun arasındaki açı 90° ise bu doğrular birbirine diktir.
📐 Dik Doğruların Eğim İlişkisi:
- 🎯 Dik doğruların eğimleri çarpımı -1'dir.
- 📝 Matematiksel ifade: \( m_1 \cdot m_2 = -1 \)
- 🔄 Bu durumda doğrulardan birinin eğimi diğerinin negatif tersidir: \( m_2 = -\frac{1}{m_1} \)
- 🔍 Örnek: Eğimi 3 olan bir doğruya dik olan doğrunun eğimi \( -\frac{1}{3} \) olmalıdır.
🧮 Örnek Problemler
📝 Örnek 1: Paralel Doğru Bulma
Eğimi 4 olan ve (2,5) noktasından geçen doğruya paralel olan doğrunun denklemini bulalım.
- Paralel doğruların eğimleri eşit olduğundan, aradığımız doğrunun eğimi de 4'tür.
- Nokta-eğim formülü: \( y - y_1 = m(x - x_1) \)
- \( y - 5 = 4(x - 2) \)
- \( y = 4x - 3 \)
📝 Örnek 2: Dik Doğru Bulma
Eğimi -2 olan ve (1,3) noktasından geçen doğruya dik olan doğrunun denklemini bulalım.
- Dik doğruların eğimleri çarpımı -1 olduğundan: \( m_1 \cdot m_2 = -1 \)
- \( -2 \cdot m_2 = -1 \) → \( m_2 = \frac{1}{2} \)
- Nokta-eğim formülü: \( y - 3 = \frac{1}{2}(x - 1) \)
- \( y = \frac{1}{2}x + \frac{5}{2} \)
⚠️ Özel Durumlar
- 📏 Yatay Doğrular: Eğim = 0
- 📐 Düşey Doğrular: Eğim tanımsızdır
- ➡️ İki yatay doğru birbirine paraleldir.
- ⬆️ İki düşey doğru birbirine paraleldir.
- 📊 Yatay ve düşey doğrular birbirine diktir.
💡 Pratik Uygulamalar
- 🏗️ Mühendislik ve mimaride yapıların tasarımı
- 🗺️ Harita çizimleri ve navigasyon sistemleri
- 💻 Bilgisayar grafikleri ve oyun programlama
- 📈 Ekonomi ve finans modelleri
✅ Özet
- 🎯 Paralel doğrular: \( m_1 = m_2 \)
- 📐 Dik doğrular: \( m_1 \cdot m_2 = -1 \)
- 🔍 Bu ilişkiler, doğruların denklemlerini bulmada ve geometrik problemleri çözmede temel araçlardır.
Bu konuyu iyi anlamak, analitik geometrideki daha karmaşık konulara temel oluşturacaktır. Bol bol pratik yaparak bu ilişkileri pekiştirmenizi öneririm! 🚀
