Pekiştirme tarifeleri, davranış değişikliği süreçlerinde ve öğrenme psikolojisinde kritik öneme sahip kavramlardır. Bu yazıda, en temel iki pekiştirme tarifesi olan sürekli pekiştirme ve aralıklı pekiştirmeyi detaylıca inceleyeceğiz.
Pekiştirme, bir davranışın gelecekte tekrarlanma olasılığını artıran herhangi bir uyaran veya olaydır. Ödül mekanizması olarak da düşünülebilir. Pekiştirme tarifeleri ise bu ödüllerin ne sıklıkta ve hangi koşullarda verileceğini belirleyen sistemlerdir.
Sürekli pekiştirme, hedef davranış her gerçekleştiğinde pekiştiricinin verildiği tarifedir.
Aralıklı pekiştirme, hedef davranışın her seferinde değil, belirli aralıklarla pekiştirildiği tarifedir. Kendi içinde dört alt türe ayrılır:
Belirli sayıda davranıştan sonra pekiştirme yapılır.
Ortalama bir sayıda davranıştan sonra pekiştirme yapılır, ancak bu sayı değişkendir.
Belirli zaman aralıklarında pekiştirme yapılır.
Ortalama bir zaman aralığında pekiştirme yapılır, ancak bu aralık değişkendir.
Sürekli Pekiştirme: Hızlı öğrenme ✓ | Hızlı sönme ✗ | Yeni davranışlar için ideal
Aralıklı Pekiştirme: Yavaş öğrenme ✗ | Yavaş sönme ✓ | Öğrenilmiş davranışları korumak için ideal
Pekiştirme tarifeleri, davranış değişikliği süreçlerinde stratejik araçlardır. Sürekli pekiştirme yeni davranışların kazandırılmasında, aralıklı pekiştirme ise öğrenilmiş davranışların kalıcı hale getirilmesinde etkilidir. Doğru tarifenin seçimi, hedeflenen davranış değişikliğinin türüne ve bağlamına bağlıdır.
