🧪 Tam Nötralleşme Nedir?
Tam nötralleşme, bir asit ile bir bazın tepkimeye girerek, ortamdaki tüm H+ iyonlarının ve OH- iyonlarının birleşip nötür su (H2O) oluşturması durumudur. Bu noktada, çözelti ne asidik ne de baziktir; nötrdür (pH = 7).
🎯 Temel Prensip: H+ mol sayısı = OH- mol sayısı
Bir tepkimenin tam nötralleşme olabilmesi için, tepkimeye giren asidin ortama verdiği toplam H+ iyonu mol sayısı, bazın ortama verdiği toplam OH- iyonu mol sayısına tamamen eşit olmalıdır.
Matematiksel olarak şu şekilde ifade edilir:
\( n_{H^+} = n_{OH^-} \)
📝 Mol Sayısı Nasıl Hesaplanır?
- ➡️ Asit için: \( n_{H^+} = M_{asit} \times V_{asit} \times a \)
- ➡️ Baz için: \( n_{OH^-} = M_{baz} \times V_{baz} \times b \)
Burada:
- ✅ M: Çözeltinin molar derişimi (mol/L)
- ✅ V: Çözeltinin hacmi (L)
- ✅ a: Asidin tesir değerliği (suda çözündüğünde verdiği H+ iyonu sayısı)
- ✅ b: Bazın tesir değerliği (suda çözündüğünde verdiği OH- iyonu sayısı)
🧠 Önemli Uyarılar
- ⚠️ Tam nötralleşme, her zaman pH'ın 7 olacağı anlamına gelmeyebilir. Kuvvetli asit-kuvvetli baz tepkimelerinde pH 7 olur. Ancak zayıf asit-kuvvetli baz tepkimelerinde pH > 7, kuvvetli asit-zayıf baz tepkimelerinde ise pH < 7 olur. Yine de bu durumlar da H+ ve OH- mol eşitliği sağlandığı için birer tam nötralleşmedir.
- 💡 Pratikte, tam nötralleşmenin gerçekleştiği noktaya eşdeğerlik noktası denir.
🔍 Örnek Hesaplama
0.2 M 200 mL HCl çözeltisi, 0.1 M 400 mL NaOH çözeltisi ile tamamen nötralleştirilebilir mi?
- ➡️ H+ mol sayısı: HCl tek değerlikli olduğu için (a=1). \( n_{H^+} = 0.2 \text{ M} \times 0.2 \text{ L} \times 1 = 0.04 \text{ mol} \)
- ➡️ OH- mol sayısı: NaOH tek değerlikli olduğu için (b=1). \( n_{OH^-} = 0.1 \text{ M} \times 0.4 \text{ L} \times 1 = 0.04 \text{ mol} \)
\( n_{H^+} = 0.04 \text{ mol} \) ve \( n_{OH^-} = 0.04 \text{ mol} \) olduğundan, H+ mol sayısı = OH- mol sayısı koşulu sağlanır. ✅ Dolayısıyla, tam nötralleşme gerçekleşir.
