Tarih ve Zaman ünitesi takvimler

Question

Bu ünitede takvimlerin birbirine nasıl çevrildiğini anlamakta zorlanıyorum. Hicri takvim ile miladi takvim arasındaki farklar ve 11 günlük kayna neden oluyor tam olarak kafam karıştı. Özellikle sorularda "Hicri 1340 yılı, miladi takvimde hangi yıla denk gelir?" gibi soruları çözerken zorlanıyorum.

Answer 1

Takvim Nedir?

Takvim, zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere ayırarak düzenleyen bir sistemdir. İnsanlar, tarihi olayları kaydetmek, tarım faaliyetlerini planlamak, dini günleri belirlemek ve sosyal hayatı düzenlemek için takvimlere ihtiyaç duymuşlardır.

Takvimlerin Ortaya Çıkış Sebepleri

• Tarımsal faaliyetleri (ekim, dikim, hasat) doğru zamanda yapabilmek.
• Dini gün ve bayramları belirlemek.
• Ticari ilişkilerde süreleri takip edebilmek.
• Toplumsal olayları (savaş, antlaşma, doğum, ölüm) kayıt altına almak.

İlk Takvimler

İlk takvimler, insanların gözlemleyebildiği en belirgin iki döngüye dayanıyordu: Ay'ın evreleri ve Güneş'in konumu.

• Ay Takvimi: Bir ay, Ay'ın Dünya etrafındaki bir tam dolanım süresidir (yaklaşık 29.5 gün). 12 ay yaklaşık 354 gün eder. Bu, Güneş yılından (365 gün) yaklaşık 11 gün daha kısadır. Mevsimler arasında kayma olur. İslamiyet'ten önce Araplar ve Sümerler bu takvimi kullanmıştır.
• Güneş Takvimi: Bir yıl, Dünya'nın Güneş etrafındaki bir tam dolanım süresidir (365 gün 5 saat 48 dakika 46 saniye). Mevsimler bu takvimde sabittir. İlk Güneş takvimini Mısırlılar kullanmıştır.

Tarihte Kullanılan Önemli Takvimler

1. 12 Hayvanlı Türk Takvimi

İslamiyet'ten önceki Türk toplulukları tarafından kullanılan bir Güneş Takvimi'dir. Her yıl bir hayvan ismiyle anılır (Fare, Öküz, Kaplan, ... Domuz). 12 yılda bir döngü tamamlanır. Bir yıl 365 gün 5 saat olarak kabul edilir ve 12 aya bölünürdü.

2. Hicri Takvim

Bir Ay Takvimi'dir. Başlangıç noktası, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göç ettiği tarih olan 622 yılıdır (Hicret). Bir yıl 354 veya 355 gündür. Bu nedenle Miladi takvime göre her yıl 10-11 gün geriye kayar. Dini gün ve bayramların tarihlerini belirlemek için kullanılır.

3. Celali Takvim

Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah döneminde, Ömer Hayyam başkanlığındaki bir komisyon tarafından hazırlanmıştır. Bu bir Güneş Takvimi'dir. Başlangıcı yine Hicret'tir (622), ancak Güneş yılına göre düzenlenmiştir. Mevsimlere daha uygun ve oldukça hassastı. Gregoryen takviminden daha az hata payı vardı.

4. Rumi Takvim

Osmanlı Devleti'nde resmi işlerde ve maliyede kullanılan bir Güneş Takvimi'dir. Başlangıç yine Hicret'tir. "Mali Takvim" olarak da bilinir. Miladi takvimle arasında, başlangıç farkından dolayı yaklaşık 584 yıl fark vardı.

5. Miladi Takvim

Dünyada en yaygın kullanılan takvimdir. Bir Güneş Takvimi'dir. Başlangıcı, Hz. İsa'nın doğumu kabul edilir. İlk olarak Jülyen Takvimi kullanılıyordu, ancak küçük hatalar birikince Papa XIII. Gregorius tarafından 1582'de reform yapılarak Gregoryen Takvim adını aldı. Türkiye, 1926 yılında Miladi takvimi resmen kabul etmiştir.

Özet

• Takvimler, toplumların ihtiyaçlarından doğmuştur.
• Ay ve Güneş döngüleri, takvimlerin temelini oluşturur.
• Hicri takvim ay yılını, Miladi ve Celali takvimler ise güneş yılını esas alır.
• Bir takvimin başlangıcı, o takvimi kullanan toplum için önemli bir olaya dayanır (Hicret, Hz. İsa'nın doğumu gibi).