TYT Edebiyat Terimleri Hızlı Tekrar: Sınav Öncesi Son Bakış

Question

Edebiyat terimleri çok fazla ve aklımda tutmakta zorlanıyorum. Sınavdan önce hızlıca tekrar edebileceğim bir özet olsa çok iyi olur. Böylece terimleri karıştırmam.

Answer 1

🎨 Söz Sanatları: Edebiyatın Renkleri

• 🎭 Teşbih (Benzetme): Bir şeyi başka bir şeye benzeterek anlatmaktır. "Aslan gibi güçlü" örneğinde olduğu gibi.
• 🌸 Mecaz (Değişmece): Bir sözcüğün benzetme amacı gütmeden başka bir sözcük yerine kullanılmasıdır. "Ocağı sönmek" deyiminde olduğu gibi.
• 🗣️ İstiare (Eğretileme): Benzetmenin temel unsurlarından sadece birinin kullanılmasıdır. "Deniz gözlü" derken sadece gözlerin denize benzediğini belirtiriz.
• ✨ Tezat (Zıtlık): Birbirine zıt kavramların bir arada kullanılmasıdır. "Ağlarım gülerim, halime ben" dizesinde olduğu gibi.
• 🔄 Tecahülüarif (Bilmezden Gelme): Bir şeyi bildiği halde bilmezden gelerek anlatıma canlılık katmaktır. "Şu karşıki dağlar mıdır?" sorusu gibi.
• 📢 Hüsnütalil (Güzel Sebebe Bağlama): Bir olayın gerçek nedenini bırakıp, onu daha güzel bir nedene bağlamaktır. "Güneş, seni görmek için doğuyor" gibi.
• 🕊️ Kinaye (Değinmece): Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamında kullanmaktır. Genellikle mecaz anlamı kastedilir. "O kadar tembel ki, karınca bile onu geçti" gibi.
• 💫 İntak (Konuşturma): İnsan dışındaki varlıkları konuşturmaktır. Fabllarda sıkça görülür.
• 📣 Teşhis (Kişileştirme): İnsan dışındaki varlıklara insana ait özellikler vermektir. "Rüzgar fısıldadı" örneğinde olduğu gibi.

✍️ Anlatım Biçimleri ve Türleri

• 📖 Öyküleme (Hikaye Etme): Bir olayı yer, zaman ve kişileri belirterek anlatmaktır.
• 🖋️ Betimleme (Tasvir Etme): Bir varlığı, nesneyi veya olayı özellikleriyle anlatmaktır.
• 💬 Açıklama: Bir konu hakkında bilgi vermektir. Amaç, okuyucuyu bilgilendirmektir.
• 📢 Tartışma: Bir tezi savunmak veya çürütmek amacıyla yapılan anlatımdır.

📜 Edebi Akımlar: Rüzgarların Yönü

• 🏛️ Klasisizm: Akıl ve mantığa önem veren, eski Yunan ve Roma edebiyatını örnek alan akımdır.
• 💔 Romantizm: Duygusal ve coşkulu anlatımı benimseyen, doğaya ve bireyselliğe önem veren akımdır.
• 🔬 Realizm: Gerçekliği olduğu gibi yansıtan, hayalden uzak duran akımdır.
• 🏞️ Natüralizm: Realizmin bir ileri aşamasıdır. İnsanı soyaçekim ve çevresel faktörlerle açıklamaya çalışır.
• Symbol Sembolizm: Anlatımda sembolleri kullanan, gerçekliği dolaylı yoldan ifade eden akımdır.

🎶 Şiir Bilgisi: Ahenk ve Uyak

• 📏 Ölçü (Vezin): Şiirdeki hece sayısı veya hecelerin uzunluk kısalıklarına göre belirlenen ahenk unsurudur. Hece ölçüsü ve aruz ölçüsü olarak ikiye ayrılır.
• 🔤 Uyak (Kafiye): Dize sonlarında tekrar eden ses benzerlikleridir. Yarım uyak, tam uyak, zengin uyak gibi çeşitleri vardır.
• 🎵 Redif: Dize sonlarında anlam ve görevleri aynı olan kelime veya eklerin tekrarıdır.
• 🔄 Aliterasyon: Bir dize veya şiirde aynı ünsüz harfin tekrarıdır.
• 🗣️ Asonans: Bir dize veya şiirde aynı ünlü harfin tekrarıdır.

🎭 Edebi Türler: Sahnenin Perdesi

• 📜 Roman: Geniş kapsamlı, karakterleri ve olayları ayrıntılı olarak anlatan uzun edebi türdür.
• 📖 Hikaye (Öykü): Romana göre daha kısa, genellikle tek bir olayı anlatan edebi türdür.
• 📝 Deneme: Yazarın kişisel görüşlerini serbestçe ifade ettiği edebi türdür.
• 📰 Makale: Bir konuda bilgi vermek, bir tezi savunmak amacıyla yazılan bilimsel veya düşünsel yazıdır.
• 🎭 Tiyatro: Sahnede canlandırılmak üzere yazılan edebi türdür.
• 🎤 Şiir: Duygu, düşünce ve hayalleri estetik bir dille ifade eden edebi türdür.

📚 Ek Bilgiler

• 💡 Edebiyat terimlerini öğrenirken örneklerle pekiştirme yapın.
• 🧩 Terimleri gruplandırarak (söz sanatları, anlatım biçimleri vb.) çalışmak daha kolay hatırlamanızı sağlar.
• 📝 Bol bol soru çözerek terimleri kullanma becerinizi geliştirin.