İlk Türk-İslam devletlerinde "ikta sistemi" ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Tüm toprakların devlet mülkiyetinde olduğu bir sistemdir
B) Askerlere maaş yerine toprak verilmesini öngören sistemdir
C) Ticaret yollarının güvenliğini sağlamaya yönelik bir sistemdir
D) Eğitim kurumlarının finansmanını sağlayan sistemdir
E) Dini eserlerin yapımını organize eden sistemdir
İlk Türk-İslam devletlerinde uygulanan "ikta sistemi" ile ilgili soruyu adım adım inceleyelim:
- İkta Sisteminin Temel Amacı: İkta sistemi, devletin memurlarına ve özellikle askerlere hizmetleri karşılığında maaş yerine toprak tahsis etmesine dayanır. Bu sayede devlet, nakit ödeme yapmak yerine toprak gelirlerini kullanır.
- A Seçeneğinin Değerlendirilmesi: "Tüm toprakların devlet mülkiyetinde olduğu bir sistemdir" ifadesi doğrudur. İkta sistemi, toprakların mülkiyetinin devlete ait olduğu ve kullanım hakkının kişilere devredildiği bir uygulamadır. Ancak, bu ifade ikta sisteminin *özünü* tam olarak yansıtmaz. Sistem, esas olarak hizmet karşılığı toprak tahsisini içerir.
- B Seçeneğinin Değerlendirilmesi: "Askerlere maaş yerine toprak verilmesini öngören sistemdir" ifadesi, ikta sisteminin temel amacını ve işleyişini en doğru şekilde tanımlar. Askerler, bu topraklardan elde ettikleri gelirle geçimlerini sağlarlar ve devlete asker yetiştirmekle yükümlüdürler.
- C Seçeneğinin Değerlendirilmesi: "Ticaret yollarının güvenliğini sağlamaya yönelik bir sistemdir" ifadesi ikta sistemiyle doğrudan ilişkili değildir. Ticaret yollarının güvenliği farklı mekanizmalarla sağlanırdı. İkta sahipleri bulundukları bölgenin güvenliğinden sorumlu olsalar da sistemin temel amacı bu değildir.
- D Seçeneğinin Değerlendirilmesi: "Eğitim kurumlarının finansmanını sağlayan sistemdir" ifadesi de ikta sistemiyle doğrudan ilişkili değildir. Eğitim kurumlarının finansmanı genellikle vakıflar veya devlet bütçesi aracılığıyla sağlanırdı.
- E Seçeneğinin Değerlendirilmesi: "Dini eserlerin yapımını organize eden sistemdir" ifadesi de ikta sistemiyle alakalı değildir. Dini eserlerin yapımı için genellikle vakıflar ve bağışlar kullanılırdı.
Dolayısıyla, ikta sisteminin en temel özelliği askerlere maaş yerine toprak tahsis edilmesidir.
Cevap B seçeneğidir.
