Soru:
İlk Türk-İslam devletlerinde "Atabeylik" kurumu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
- A) Yalnızca Gazneliler Devleti'ne özgü bir kurumdur.
- B) Hükümdar çocuklarına (şehzadelere) devlet yönetimini öğretmekle görevli kişilere verilen isimdir.
- C) Ordunun temelini oluşturan ve doğrudan hükümdara bağlı olan askerlere verilen addır.
- D) Devletin mali işlerini yöneten, vergileri toplayan görevlidir.
- E) Bilim ve sanat insanlarını koruyan, onlara maaş bağlayan vakıf kurumudur.
Çözüm:
💡 Bu soruda, önemli bir devlet kurumu olan "Atabeylik"in görev ve tanımını bilmemiz isteniyor.
- ➡️ Atabeylik, özellikle Büyük Selçuklu Devleti ve onun devamı olan devletlerde görülen bir müessesedir.
- ➡️ Kelime anlamı "bey babası" veya "beyin atası"dır. Şehzadeler (melikler) küçük yaşta eyaletlere vali olarak atandıklarında, onlara devlet yönetimi, savaş stratejileri ve devlet adabını öğretmekle görevli, tecrübeli ve güvenilir devlet adamlarına Atabey denirdi.
- ➡️ A seçeneği yanlıştır, çünkü Selçuklular ve sonrasındaki birçok Türk-İslam devletinde görülmüştür.
- ➡️ C seçeneği "Gulam Sistemi" veya "Hassa Ordusu"nu tanımlar.
- ➡️ D seçeneği "Amid" veya "Müstevfi" gibi maliye görevlilerini tanımlar.
- ➡️ E seçeneği ise bilim ve kültür hayatını destekleyen "Vakıf" kurumunu anlatır.
✅ Sonuç: Atabeylerin temel görevi, şehzadelere devlet yönetimini öğretmek ve onlara danışmanlık yapmaktır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.
