Soru:
İlk Türk-İslam devletlerinde görülen aşağıdaki kurum ve uygulamalardan hangisi, devlet yönetiminde "hanedanın ortak malı anlayışı"nın bir yansıması olarak değerlendirilebilir?
- A) Divan-ı İstifa'nın kurulması
- B) Hutbe okutma ve para bastırmanın hükümdarlık alameti sayılması
- C) Ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılması (Veraset Sistemi)
- D) İkta sisteminin uygulanması
- E) Vakıf teşkilatlarının yaygınlaşması
Çözüm:
💡 Soru, eski Türk devlet geleneğinden İslami döneme taşınan bir anlayışı tespit etmemizi istiyor: Ülke, hanedanın ortak malıdır.
- ➡️ Bu anlayışa göre, hükümdar ailesinin (hanedanın) tüm erkek üyeleri taht üzerinde hak sahibidir. Bu durum, İslamiyet'ten önceki Türk devletlerinde de sıkça görülür.
- ➡️ Bu anlayışın en somut ve siyasi sonuç doğuran yansıması, hükümdar öldüğünde ülkenin hanedan üyeleri (şehzadeler) arasında paylaştırılmasıdır. Bu uygulama, taht kavgalarına ve merkezi otoritenin zayıflamasına neden olmuştur.
- ➡️ Şıkları incelersek: A) Maliye ile, B) Hükümdarlık sembolleri ile, D) Toprak yönetimi ve ordu ile, E) Sosyal ve dini hayat ile ilgilidir.
- ➡️ Sadece C) Şıkkı, "hanedanın ortak malı" anlayışının doğrudan bir sonucu olan veraset sistemini açıklar.
✅ Dolayısıyla, hanedanın ortak malı anlayışının yansıması, ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılmasıdır. Cevap: C
