Soru:
Aşağıdaki devlet-hükümdar unvanı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
- A) Karahanlılar - Han, Hakan, İlig
- B) Gazneliler - Sultan, Emir
- C) Büyük Selçuklu Devleti - Sultan, Melikşah
- D) Tolunoğulları - Sultan, Padişah
- E) Memlükler - Sultan, Kutuz
Çözüm:
💡 Bu soruda, ilk Türk-İslam devletlerinde kullanılan hükümdarlık unvanlarını bilmemiz isteniyor. Yanlış olan eşleştirmeyi bulmalıyız.
- ➡️ A seçeneği: Karahanlılar, Türk devlet geleneğine en sıkı bağlı kalan devlettir. "Han", "Hakan", "İlig" gibi geleneksel Türk unvanlarını kullanmışlardır. Doğru.
- ➡️ B seçeneği: Gazneliler, "Sultan" unvanını resmi olarak kullanan ilk Türk-İslam devletidir. Ayrıca "Emir" unvanı da kullanılmıştır. Doğru.
- ➡️ C seçeneği: Büyük Selçuklu Devleti'nde hükümdarlara "Sultan" denirdi. "Melikşah" ise bir hükümdarın adıdır, genel bir unvan değildir. Bu ifade yanıltıcı olabilir ancak "Sultan" doğru bir unvandır. Sorunun odağı bu değil.
- ➡️ D seçeneği: Tolunoğulları, Mısır'da kurulan ilk Türk-İslam devletidir. Hükümdarları "Sultan" veya "Padişah" gibi unvanlar kullanmamış, Abbasilere bağlı bir "Vali/Emir" konumunda olmuşlardır. Ahmed bin Tolun, "Emir" unvanını kullanmıştır. Bu eşleştirme temel olarak yanlıştır.
- ➡️ E seçeneği: Memlükler (Kölemenler) de "Sultan" unvanını kullanmışlardır. Sultan Kutuz, ünlü bir Memlük hükümdarıdır. Doğru.
✅ Sonuç: "Sultan" ve "Padişah" unvanları Tolunoğulları döneminde kullanılmamıştır. Dolayısıyla yanlış eşleştirme D seçeneğidir.
