Edat bağlaç ünlem KPSS Test 1

"İle" kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç görevinde kullanılmıştır?

A) Arkadaşı ile sinemaya gidecek.
B) Bıçak ile ekmeği dilimledi.
C) Annem ile babam yarın gelecek.
D) Araba ile uzun bir yolculuk yaptık.

Sevgili öğrenciler, bu soruda "ile" kelimesinin cümledeki görevini bulmamız isteniyor. "İle" kelimesi Türkçede hem bağlaç hem de edat olarak kullanılabilen özel bir kelimedir. Bu ikisi arasındaki farkı anlamak için basit ve etkili bir yöntemimiz var:

• Eğer "ile" kelimesinin yerine "ve" kelimesini koyabiliyorsak ve cümlenin anlamı bozulmuyorsa, o zaman "ile" bağlaç görevindedir. Bağlaçlar, eş görevli kelimeleri, kelime gruplarını veya cümleleri birbirine bağlar.
• Eğer "ile" kelimesinin yerine "ve" kelimesini koyamıyorsak veya koyduğumuzda cümlenin anlamı tamamen değişiyorsa, o zaman "ile" edat görevindedir. Edatlar genellikle bir şeyi yapma aracını, birlikteliği, durumu veya nedeni belirtir.

Şimdi seçenekleri tek tek inceleyerek "ile" kelimesinin görevini belirleyelim:

• A) Arkadaşı ile sinemaya gidecek.

  Burada "ile" kelimesinin yerine "ve" koymaya çalışalım: "Arkadaşı ve sinemaya gidecek." Cümle anlamsız hale geliyor. Çünkü "arkadaşı" ve "sinema" eş görevli kelimeler değildir. Burada "ile", "birlikte, beraber" anlamı katıyor (arkadaşıyla birlikte). Dolayısıyla bu cümlede "ile" edat görevindedir.

• B) Bıçak ile ekmeği dilimledi.

  "Bıçak ve ekmeği dilimledi." dediğimizde cümle anlamsız hale geliyor. Burada "ile", "bir araçla, vasıtasıyla" anlamı katıyor (bıçak kullanarak). Dolayısıyla bu cümlede "ile" edat görevindedir.

• C) Annem ile babam yarın gelecek.

  Şimdi "ile" yerine "ve" koyalım: "Annem ve babam yarın gelecek." Gördüğünüz gibi, cümlenin anlamı hiç bozulmuyor, hatta daha doğal bile geliyor. "Annem" ve "babam" eş görevli kelimelerdir ve "ile" onları birbirine bağlamıştır. Bu durumda "ile" kelimesi, tıpkı "ve" gibi iki ismi birbirine bağlama görevi üstlenmiştir. Dolayısıyla bu cümlede "ile" bağlaç görevindedir.

• D) Araba ile uzun bir yolculuk yaptık.

  "Araba ve uzun bir yolculuk yaptık." dediğimizde cümle anlamsız oluyor. Burada "ile", "bir araçla, vasıtasıyla" anlamı katıyor (arabayla). Dolayısıyla bu cümlede "ile" edat görevindedir.

Bu incelemeler sonucunda, "ile" kelimesinin "ve" ile değiştirilebildiği ve eş görevli kelimeleri bağladığı tek seçeneğin C seçeneği olduğunu görüyoruz. Bu da "ile" kelimesinin bağlaç olarak kullanıldığı tek seçenektir.

Cevap C seçeneğidir.