🎓 Bitkisel dokular nelerdir Test 1 - Ders Notu
Bu not, bitkisel doku çeşitlerini, görevlerini ve bitki organlarındaki dağılımlarını anlamanıza yardımcı olacak temel bilgileri içerir. Parankima, kollenkima, sklerenkima, iletim doku ve örtü dokuyu yakından tanıyacağız.
📌 🌱 Parankima Dokusu
Bitkinin temel dokusudur. Canlı hücrelerden oluşur ve çeşitli görevleri vardır.
- Fotosentez, depolama ve onarım gibi işlevleri yerine getirir.
- Hücreleri genellikle ince çeperlidir ve bol miktarda sitoplazma içerir.
- Yaprakların mezofil tabakasında bol miktarda bulunur.
⚠️ Dikkat: Parankima hücreleri, farklılaşma yeteneğine sahiptir ve gerektiğinde diğer dokulara dönüşebilirler.
📌 💪 Kollenkima Dokusu
Bitkiye esneklik ve destek sağlayan canlı hücrelerden oluşur.
- Hücre çeperleri köşelerde kalınlaşmıştır.
- Genellikle genç sürgünlerde ve yaprak saplarında bulunur.
- Bükülmeye ve gerilmeye karşı direnç sağlar.
💡 İpucu: Kollenkima, bitkinin büyüme döneminde destek ihtiyacını karşılar.
📌 🧱 Sklerenkima Dokusu
Bitkiye sertlik ve dayanıklılık kazandıran, genellikle ölü hücrelerden oluşan bir dokudur.
- Hücre çeperleri lignin ile kalınlaşmıştır.
- İki tipi vardır: lifler (uzun ve ince) ve sklereitler (taş hücreleri).
- Lifler, odunsu bitkilerin gövdelerinde ve dallarında bulunur.
⚠️ Dikkat: Sklerenkima hücreleri, bitkiye mekanik destek sağlar ve su kaybını önler.
📌 🚚 İletim Dokusu (Ksilem ve Floem)
Bitkide su, mineral ve organik besinlerin taşınmasını sağlayan dokulardır.
- Ksilem (Odun Borusu): Köklerden yapraklara su ve mineralleri taşır. Genellikle ölü hücrelerden oluşur.
- Floem (Soğuk Borusu): Yapraklarda üretilen organik besinleri bitkinin diğer kısımlarına taşır. Canlı hücrelerden oluşur.
- Ksilem ve floem, vasküler demetler halinde bir arada bulunur.
💡 İpucu: Ksilem tek yönlü (aşağıdan yukarı), floem ise çift yönlü (yukarıdan aşağı ve aşağıdan yukarı) taşıma yapar.
📌 🛡️ Örtü Dokusu (Epidermis)
Bitkinin dış yüzeyini kaplayan ve koruyan dokudur.
- Tek sıralı hücrelerden oluşur ve genellikle kloroplast içermez.
- Kütikula adı verilen su geçirmez bir tabaka ile kaplıdır.
- Stomalar (gözenekler) aracılığıyla gaz alışverişini sağlar.
⚠️ Dikkat: Epidermis, bitkiyi su kaybından, zararlı mikroorganizmalardan ve mekanik hasarlardan korur.
