9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi kurallı (düz) cümledir?
A) Yarın gelecek misin okula?
B) Çok güzel bir filmdi dün izlediğim.
C) Öğrenciler sınavda başarılı oldular.
D) Koşuyordu hızlıca okula doğru.
Merhaba sevgili öğrencilerim! Şimdi bu güzel soruyu birlikte adım adım, tane tane inceleyelim ve doğru cevabı bulalım. Unutmayın, her soru yeni bir öğrenme fırsatıdır!
Kurallı (Düz) Cümle Ne Demek?
Öncelikle "kurallı cümle" ne anlama geliyor, onu hatırlayalım. Kurallı cümle, diğer adıyla düz cümle, Türkçede genellikle şu sırayla dizilir:
- Özne: İşi yapan (kim veya ne?)
- Nesne: Özneden etkilenen (ne?)
- Tümleç: Yer, zaman, durum bildiren ifadeler.
- Yüklem: İş, oluş veya durum bildiren kelime (fiil).
Yani, bir cümlenin kurallı olması için yüklemin genellikle sonda olması gerekir.
Şimdi şıkları tek tek inceleyelim:
- A) Yarın gelecek misin okula? Bu cümlede yüklem "gelecek misin" ve sonda değil. Dolayısıyla bu kurallı bir cümle değil. Unutmayın, soru cümleleri de kurallı olabilir ama bu örnekte yüklem sonda değil.
- B) Çok güzel bir filmdi dün izlediğim. Bu cümlede yüklem "izlediğim" ve sonda değil. Cümlenin öğeleri farklı yerlere serpiştirilmiş gibi. Bu da kurallı bir cümle değil.
- C) Öğrenciler sınavda başarılı oldular. İşte bu! Bu cümlede "öğrenciler" özne, "sınavda" tümleç ve "başarılı oldular" yüklem. Yüklem sonda ve cümle düzgün bir şekilde kurulmuş. İşte kurallı cümle budur!
- D) Koşuyordu hızlıca okula doğru. Bu cümlede yüklem "koşuyordu" ve sonda değil. Cümle devrik.
Gördüğünüz gibi, diğer şıklarda yüklem sonda değilken, C şıkkında yüklem sonda ve cümle kurallı bir yapıda. Harikasınız! Doğru cevabı buldunuz!
Cevap C seçeneğidir.
