Bir lunaparktaki dönme dolap, sabit bir süratle dönmektedir. Kabinlerden birinde oturan bir kişi için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Kişinin sürati sürekli değişmektedir.
B) Kişinin hızı sabittir.
C) Kişinin sürati sabit kalırken, hızı sürekli değişmektedir.
D) Kişinin ivmesi sıfırdır.
Merhaba sevgili öğrenciler! Bu soruyu çözerken dönme hareketinin temel kavramlarını hatırlayacağız. Hazırsanız başlayalım!
- Sürat ve Hız Farkı: Sürat, bir cismin ne kadar hızlı hareket ettiğinin sayısal değeridir (örneğin, 5 m/s). Hız ise, süratin yanı sıra hareketin yönünü de belirtir (örneğin, 5 m/s kuzeye). Yani, hız bir vektörel büyüklükken, sürat skaler bir büyüklüktür.
- Dönme Dolap ve Sabit Sürat: Dönme dolap sabit süratle dönüyorsa, kabinlerin birim zamanda katettiği mesafe değişmez. Örneğin, her saniyede 2 metre yol alıyorsa, sürati sabittir.
- Hızın Değişimi: Dönme dolapta hareket eden bir kabinin yönü sürekli değişir. Kabin yukarı doğru hareket ederken, yana doğru da hareket eder. Bu nedenle, hızın yönü sürekli değiştiği için hız da değişir.
- İvme: İvme, hızdaki değişimdir. Hız değişiyorsa, ivme de vardır. Dönme dolapta hızın yönü sürekli değiştiği için bir ivme vardır ve bu ivme merkezcil ivme olarak adlandırılır.
Şimdi seçenekleri değerlendirelim:
- A) Kişinin sürati sürekli değişmektedir. Bu ifade yanlıştır, çünkü soruda dönme dolabın sabit süratle döndüğü belirtilmiştir.
- B) Kişinin hızı sabittir. Bu ifade de yanlıştır, çünkü dönme dolapta hareket eden kişinin yönü sürekli değiştiği için hızı da değişir.
- C) Kişinin sürati sabit kalırken, hızı sürekli değişmektedir. Bu ifade doğrudur. Sürat sabittir, ancak yön değiştiği için hız da değişir.
- D) Kişinin ivmesi sıfırdır. Bu ifade yanlıştır. Hız değiştiği için (yönünden dolayı) ivme de vardır.
Bu nedenle, doğru cevap C seçeneğidir.
