Çözünürlük çarpımı (KÇÇ) nedir

0.10 M Na₂SO₄ çözeltisinde CaSO₄'ün molar çözünürlüğü nedir?
(CaSO₄ için K_çç = 9.1 x 10^-6)

💡 Bu bir ortak iyon etkisi sorusudur. Na₂SO₄, CaSO₄ ile ortak iyonu olan SO₄^2- iyonunu içerir ve bu da CaSO₄'ün çözünürlüğünü azaltır.

• ➡️ 1. Adım: Denge denklemini ve K_çç ifadesini yazalım.
  CaSO₄(k) ⇌ Ca²⁺(suda) + SO₄^2-(suda)
  K_çç = [Ca²⁺][SO₄^2-] = 9.1 x 10^-6
• ➡️ 2. Adım: Başlangıç derişimlerini belirleyelim.
  Na₂SO₄ tamamen iyonlaşır: [SO₄^2-]_ilk = 0.10 M
  [Ca²⁺]_ilk = 0 M
• ➡️ 3. Adım: Molar çözünürlük (s) cinsinden denge derişimlerini yazalım.
  CaSO₄'ten gelen: [Ca²⁺] = s
  CaSO₄'ten gelen: [SO₄^2-] = s
  Toplam [SO₄^2-] = Na₂SO₄'ten gelen + CaSO₄'ten gelen = 0.10 + s
• ➡️ 4. Adım: K_çç ifadesinde yerine koyalım (s, 0.10 yanında çok küçük olduğu için ihmal edilir).
  K_çç = (s)(0.10 + s) ≈ (s)(0.10) = 9.1 x 10^-6
  s ≈ (9.1 x 10^-6) / (0.10) = 9.1 x 10^-5 M

✅ Sonuç: 0.10 M Na₂SO₄ çözeltisinde CaSO₄'ün molar çözünürlüğü yaklaşık 9.1 x 10^-5 mol/L'dir. (Saf sudaki çözünürlük √(9.1x10^-6) ≈ 3.02x10^-3 M olduğundan, ortak iyonun çözünürlüğü nasıl azalttığı açıkça görülür).