Soru:
25°C sıcaklıkta kurşun(II) klorür (PbCl₂) için çözünürlük çarpımı sabiti \( K_{çç} = 1.7 \times 10^{-5} \)'tir. Aynı sıcaklıkta 0.10 M Pb(NO₃)₂ çözeltisindeki PbCl₂'nin molar çözünürlüğünü hesaplayınız ve saf sudaki çözünürlüğü (\( 1.6 \times 10^{-2} \) M) ile karşılaştırınız.
Çözüm:
💡 Bu bir ortak iyon etkisi sorusudur. Ortak iyon (Pb²⁺) çözünürlüğü azaltır ancak KÇÇ sabitini değiştirmez.
- ➡️ 1. Adım: Çözünürlük denklemini yazalım: PbCl₂(k) ⇌ Pb²⁺(suda) + 2Cl⁻(suda)
- ➡️ 2. Adım: Başlangıç derişimlerini belirleyelim. Pb(NO₃)₂'den gelen [Pb²⁺]₀ = 0.10 M. [Cl⁻]₀ = 0 M. Çözünen PbCl₂'nin molar çözünürlüğüne \( s \) diyelim.
- ➡️ 3. Adım: Denge derişimlerini yazalım: [Pb²⁺] = 0.10 + \( s \) ≈ 0.10 M (çünkü \( s \) çok küçüktür). [Cl⁻] = 2\( s \).
- ➡️ 4. Adım: KÇÇ ifadesini yazıp denklemi kuralım: \( K_{çç} = [Pb²⁺][Cl⁻]^2 = (0.10)(2s)^2 = 1.7 \times 10^{-5} \). Buradan \( (0.10)(4s^2) = 1.7 \times 10^{-5} \) elde edilir.
- ➡️ 5. Adım: \( s \)'yi çözelim: \( 0.4s^2 = 1.7 \times 10^{-5} \) → \( s^2 = 4.25 \times 10^{-5} \) → \( s = \sqrt{4.25 \times 10^{-5}} ≈ 6.5 \times 10^{-3} \) M.
✅ Sonuç: Saf sudaki çözünürlük \( 1.6 \times 10^{-2} \) M iken, ortak iyon içeren çözeltide çözünürlük \( 6.5 \times 10^{-3} \) M'dir. Çözünürlük azalmıştır, ancak KÇÇ değeri (\( 1.7 \times 10^{-5} \)) aynı kalmıştır.
