Soru:
Aşağıdaki şekilde bir stoma ve etrafındaki epidermis hücreleri gösterilmiştir. Stomanın açılıp kapanmasını sağlayan, kloroplast bulunduran ve gözenek hücresi olarak da adlandırılan yapılar hangi harf ile gösterilmiştir? Bu hücrelerin stoma açıklığını kontrol etmesinde hangi olay etkilidir?
(Şekil üzerinde "P" ile gösterilen yapı sorulmaktadır.)
Çözüm:
💡 Bu soru, stomanın anatomisi ve işleyiş mekanizması ile ilgilidir. Şekil üzerinden gidelim.
- ➡️ Birinci Adım: Bir stoma, iki adet "bekçi hücresi" (veya gözenek hücresi) ve bu hücrelerin arasında kalan "stoma açıklığı"ndan oluşur. Bekçi hücreleri, epidermis hücrelerinden farklı olarak kloroplast içerir.
- ➡️ İkinci Adım: Soruda, stomanın açılıp kapanmasını sağlayan ve kloroplast bulunduran yapılar soruluyor. Bu yapılar bekçi hücreleridir. Şekilde bu hücreler genellikle "P" gibi bir harf ile gösterilir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bekçi hücrelerinin stoma açıklığını kontrol etmesi, temelde osmotik basınç (turgor basıncı) değişimine dayanır.
- Işık varlığında bekçi hücrelerinde fotosentez başlar.
- Fotosentez sonucu üretilen şeker ve hücreye giren potasyum (\(K^+\)) iyonları, hücrenin osmotik basıncını artırır.
- Osmotik basıncı artan hücre, komşu epidermis hücrelerinden su alır ve şişer (turgor durumu).
- Bekçi hücrelerinin içe bakan çeperleri kalın, dışa bakan çeperleri incedir. Bu nedenle şişen hücreler birbirinden uzaklaşır ve stoma açılır.
- Karanlıkta ise tersi işlemler gerçekleşir, su kaybeden hücreler söner ve stoma kapanır.
✅ Sonuç olarak, soruda "P" ile gösterilen yapı bekçi hücreleridir ve bu hücrelerin stoma açıklığını kontrol etmesinde turgor basıncı değişimi etkilidir.
