Soru:
Stomaların gündüz genellikle açık, gece ise kapalı olmasının temel sebebi nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, stomaların çalışma mekanizmasını ve bu mekanizmanın bitki fizyolojisiyle olan ilişkisini anlamamızı gerektiriyor.
- ➡️ Birinci adım: Stomaların açılıp kapanması, esas olarak bekçi hücrelerindeki turgor basıncına bağlıdır. Turgor arttığında stoma açılır, azaldığında kapanır.
- ➡️ İkinci adım: Gündüz ışık olduğu için bekçi hücrelerindeki kloroplastlarda fotosentez gerçekleşir. Fotosentez sonucu üretilen şeker, bekçi hücrelerinin osmotik konsantrasyonunu artırır.
- ➡️ Üçüncü adım: Osmotik konsantrasyonun artması, bekçi hücrelerinin komşu hücrelerden su almasına neden olur. Su alan bekçi hücreleri şişer, turgor basıncı artar ve stoma açılır. Bu açıklık, fotosentez için gerekli olan \( CO_2 \) gazının alınmasını sağlar.
- ➡️ Dördüncü adım: Gece ise fotosentez durur. Bekçi hücrelerindeki şeker miktarı azalır, solunum devam ettiği için \( CO_2 \) konsantrasyonu artar. Bu durum osmotik basıncı düşürür, su dışarı çıkar, turgor basıncı azalır ve stoma kapanır. Bu, gereksiz su kaybını önler.
✅ Sonuç: Stomaların gündüz açık olmasının temel sebebi, fotosentez için karbondioksit (\( CO_2 \)) alımına izin vermek; gece kapalı olmasının temel sebebi ise terleme yoluyla aşırı su kaybını önlemektir.
