Soru:
Bir bitki kurak bir ortama maruz kaldığında stomalar neden kapanır? Bu süreçte absisik asit (ABA) hormonunun rolünü açıklayınız.
Çözüm:
💡 Kuraklık, bitkide su stresine yol açar. Bitki su kaybını minimize etmek için stomalarını kapatır. Bu süreçte absisik asit (ABA) hormonu ana sinyal molekülüdür.
- ➡️ Uyarıcı Faktör: Kökler tarafından algılanan su stresi, yapraklardaki ABA sentezini ve konsantrasyonunu artırır.
- ➡️ Hedef Hücreler: ABA, bekçi hücrelerinin zarındaki reseptörlere bağlanır.
- ➡️ İkinci Haberci Sistemi: Bu bağlanma, hücre içinde bir dizi sinyal iletimi başlatır. Kalsiyum (Ca²⁺) iyonları hücre içine girer ve hücre içi Ca²⁺ seviyesi yükselir.
- ➡️ İyon Kanalı Etkisi: Yükselen Ca²⁺ seviyeleri, hücre zarındaki anyon kanallarını açar. Bu durum anyonların (Cl⁻, malat) hücre dışına çıkmasına neden olur.
- ➡️ Potasyum Kaybı: Hücre içindeki negatif yük azaldığı için, potasyum (K⁺) iyonları da dışarı akmaya başlar.
- ➡️ Osmotik Sonuç: Hücre içi iyon konsantrasyonu azalır, osmotik basınç düşer. Bunun sonucunda bekçi hücrelerinden su çıkışı (osmoz) olur.
- ➡️ Fiziksel Değişim: Su kaybeden bekçi hücrelerinin turgor basıncı azalır, hücreler gevşer ve stoma açıklığı kapanır.
✅ Böylece ABA hormonu, su stresi altındaki bir bitkinin terleme yoluyla su kaybını önlemek için stomalarını kapatmasını sağlar.
