Soru:
Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliği ve bu durumun uluslararası ticaret ve güvenlik politikalarına etkisi, ağırlıklı olarak aşağıdaki konum türlerinden hangisiyle doğrudan ilişkilidir? Bu ilişkiyi açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, konum türlerini ve jeopolitik sonuçlarını analiz etmemizi istiyor. Öncelikle mutlak ve göreceli konum arasındaki farkı netleştirmeliyiz.
- ➡️ Birinci adım: Mutlak konum, bir yerin enlem ve boylam gibi coğrafi koordinatlarla belirlenen sabit adresidir. Türkiye'nin İstanbul ve Çanakkale Boğazları'na sahip olması, onun mutlak konumunun bir parçasıdır.
- ➡️ İkinci adım: Göreceli konum ise bu boğazların stratejik değerini belirler. Çünkü göreceli konum, "Bu boğazlar nerede bulunuyor?" sorusuna cevap verir.
- ➡️ Üçüncü adım: İstanbul ve Çanakkale Boğazları, Karadeniz'i Ege Denizi'ne ve Akdeniz'e bağlayan tek su yoludur. Bu, Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler (Rusya, Ukrayna, Romanya vb.) için dünya denizlerine açılan tek ve hayati kapı anlamına gelir.
- ➡️ Dördüncü adım: İşte bu "bağlantı noktası" olma özelliği, yani Karadeniz ülkelerinin deniz ulaşımına göre Türkiye'nin konumu, onun göreceli konumudur. Montrö Boğazlar Sözleşmesi gibi uluslararası düzenlemeler ve Türkiye'nin NATO'daki önemi, bu göreceli konumun jeopolitik sonuçlarıdır.
✅ Sonuç olarak, Boğazların stratejik önemi ve bunun getirdiği politik etkiler, Türkiye'nin göreceli (özel) konumu ile doğrudan ilişkilidir. Çünkü önemli olan sadece boğazlara sahip olması değil, bu boğazların dünya deniz ticareti ve güvenliği için kritik bir geçitte yer almasıdır.
