Soru:
Türkiye'de akarsuların denge profiline ulaşmamış olması ve buna bağlı olarak hidroelektrik potansiyelinin yüksek olmasının temel nedeni, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?
- A) Akarsu rejimlerinin düzensiz olması
- B) Türkiye arazisinin genç oluşumlu ve engebeli olması
- C) Yağış miktarının fazla olması
- D) Akarsu boylarının kısa olması
Çözüm:
💡 Bu soru, Türkiye'nin fiziki özellikleri ile enerji potansiyeli arasındaki ilişkiyi sorgulamaktadır. Doğru cevabı bulmak için "denge profili" ve "hidroelektrik potansiyel" kavramlarını anlamak gerekir.
- ➡️ Birinci Adım (Kavram Analizi): Denge profiline ulaşmış bir akarsu, eğimin az olduğu, aşındırma ve biriktirme dengesinin kurulduğu bir yapıdadır. Hidroelektrik enerji için ise tam tersine, akarsuyun yüksekten düşmesi (eğim) ve hızlı akması (engebeli arazi) gerekir.
- ➡️ İkinci Adım (Seçenek İncelemesi):
- A) Rejimin düzensiz olması enerji üretimini olumsuz etkiler, potansiyelin nedeni değildir.
- B) Genç ve engebeli arazi, akarsuların eğimini ve hızını artırarak hidroelektrik potansiyeli doğrudan yükseltir. Bu, temel jeomorfolojik nedendir.
- C) Yağış fazlalığı su miktarını artırır ve önemli bir faktördür, ancak sadece yağış yeterli değildir. Eğim olmazsa potansiyel düşük kalır.
- D) Akarsu boyunun kısa olması, enerji potansiyelini sınırlandıran bir faktördür, artıran değil.
- ➡️ Üçüncü Adım (Sonuç): Türkiye, Alp-Himalaya kuşağında yer aldığı için arazisi genç, yüksek ve engebelidir. Bu durum, akarsuların eğimini, hızını ve aşındırma gücünü artırarak onların denge profiline ulaşmasını engeller ve hidroelektrik potansiyelini yükseltir.
✅ Sonuç: Doğru cevap, Türkiye arazisinin genç oluşumlu ve engebeli olmasını işaret eden B seçeneğidir.
