Soru:
İrad-ı Cedit hazinesi, hangi padişah döneminde kaldırılarak gelirleri yeniden merkezi hazineye (Hazine-i Amire) aktarılmıştır? Bu durumun temel sebebi ne olmuştur?
Çözüm:
💡 Bu soru, hazinenin ömrünün nasıl sonlandığını ve tarihsel bağlamını anlamamızı istiyor.
- ➡️ İlk adım, İrad-ı Cedit hazinesinin kurulduğu dönemi hatırlamaktır. Hazinenin kurucusu III. Selim'dir ve onun ıslahat programının (Nizam-ı Cedit) bir parçasıdır.
- ➡️ İkinci adım, III. Selim'in tahttan indirildiği olayı bilmektir. 1807'de patlak veren Kabakçı Mustafa İsyanı ile III. Selim tahttan indirilmiş ve Nizam-ı Cedit ordusu dağıtılmıştır.
- ➡️ Üçüncü adım, isyancıların ve yenilik karşıtı grupların en büyük hedeflerinden birinin, bu yeni orduyu ve onu finanse eden hazineyi ortadan kaldırmak olduğunu anlamaktır. Bu nedenle, III. Selim'in hal'inden sonra İrad-ı Cedit hazinesi kaldırılmış ve gelirleri eski hazineye devredilmiştir.
- ➡️ Dördüncü adım, bu olayların yaşandığı padişahın kim olduğuna bakmaktır. III. Selim'den sonra tahta geçen IV. Mustafa döneminde, bu gerici politikanın bir sonucu olarak hazine lağvedilmiştir.
✅ Sonuç: İrad-ı Cedit hazinesi, IV. Mustafa döneminde kaldırılmıştır. Temel sebebi ise, III. Selim'in ıslahatlarını sona erdirmek ve Nizam-ı Cedit ordusunu finanse eden kaynağı ortadan kaldırmak amacıyla çıkan Kabakçı Mustafa İsyanı'nın başarıya ulaşmasıdır.
