Soru:
1840 Londra Antlaşması'nın Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı'nın çözümünde oynadığı rol nedir? Antlaşmanın maddelerine dayanarak, isyanın nasıl bir sonuca bağlandığını açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, uluslararası bir konferansın bir iç isyanın kaderini nasıl belirlediğini anlamaya yöneliktir.
- ➡️ Birinci Adım: Nizip yenilgisi ve Tanzimat Fermanı'ndan sonra, "Mısır Meselesi" artık tamamen bir Avrupa sorunu haline geldi. Osmanlı Devleti tek başına Mehmet Ali Paşa ile baş edemiyordu.
- ➡️ İkinci Adım: İngiltere, Avusturya, Prusya ve Rusya, Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü korumak ve Fransa'nın desteklediği Mehmet Ali Paşa'nın gücünü kırmak için Londra'da bir araya geldi. Fransa bu ittifakın dışında kaldı.
- ➡️ Üçüncü Adım: 15 Temmuz 1840'ta imzalanan Londra Antlaşması ile Mehmet Ali Paşa'ya bir ültimatom verildi. Buna göre;
- Suriye, Girit ve Adana Osmanlı'ya geri verilecek,
- Mısır valiliği ise babadan oğula geçmek şartıyla Mehmet Ali Paşa'da kalacaktı.
- ➡️ Dördüncü Adım: Mehmet Ali Paşa, Fransa'nın desteğine güvenerek bu şartları reddetti. Bunun üzerine İngiliz donanması, Suriye kıyılarını ablukaya alarak Beyrut'u bombaladı ve İbrahim Paşa'nın ordusunu geri çekilmek zorunda bıraktı.
✅ Sonuç: Askeri ve diplomatik baskılar karşısında çaresiz kalan Mehmet Ali Paşa, 1841'de Londra Antlaşması'nın şartlarını kabul etmek zorunda kaldı. Böylece; Mısır, Osmanlı Devleti'ne bağlı kalacak ama yönetimi Kavalalı hanedanına bırakılacak (irsî) bir eyalet statüsü kazandı. Mehmet Ali Paşa, Suriye gibi geniş toprakları kaybetti ancak Mısır'daki hanedanlığını güvence altına aldı. Bu durum, isyanın fiilen sona ermesini sağladı.
