Soru:
1839'da yaşanan Nizip Savaşı ve ardından gerçekleşen bir önemli olay, Osmanlı Devleti'nde köklü değişikliklere yol açmıştır. Bu savaşın sonucu ve hemen ardından yaşanan gelişme nedir?
Çözüm:
💡 Bu soru, hem bir askeri çatışmanın sonucunu hem de onu takip eden siyasi/diplomatik bir dönüm noktasını bilmeyi gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım: Kütahya Antlaşması'ndan memnun kalmayan taraflar arasında 1839'da yeniden savaş başladı. Osmanlı ordusu, Mehmet Ali Paşa'nın güçlü ordusuna karşı bir kez daha cephe aldı.
- ➡️ İkinci Adım: 24 Haziran 1839'da Osmanlı ordusu ile Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki ordu Nizip'te karşılaştı. Yapılan savaşta Osmanlı ordusu ağır bir yenilgi aldı.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu hezimetin haberi İstanbul'a ulaşmadan önce, Osmanlı padişahı II. Mahmut öldü. Yerine genç yaştaki oğlu Abdülmecid tahta çıktı.
- ➡️ Dördüncü Adım: Ordu dağılmış, donanma Mısır'a sığınmış ve devlet tam bir kriz içindeydi. Bu koşullar altında, yeni padişah ve devlet adamları, devleti kurtarmak için köklü reformlar yapma kararı aldılar.
✅ Sonuç: Nizip yenilgisinin hemen ardından, Temmuz 1839'da Gülhane Hatt-ı Hümayunu (Tanzimat Fermanı) okundu. Bu fermanla, Osmanlı Devleti'nde hukukun üstünlüğü, can ve mal güvenliği, vergide adalet gibi ilkeler resmen kabul edilerek Tanzimat Dönemi başlatıldı. Bu hamle, aynı zamanda Avrupalı devletlerin desteğini almak amacıyla atılmış diplomatik bir adımdı.
