Soru:
"Kitap-çı-lar-ı beğen-mi-yor-um." cümlesindeki altı çizili kelimeyi ek-kök analizi yaparak, eklerin türlerini yazınız.
Çözüm:
💡 Hem isme gelen hem de fiile gelen ekleri ayrı ayrı inceleyeceğiz.
- ➡️ 1. Adım: İsim Soylu Kelimeyi İnceleme ("Kitapçıları"):
- Kök: kitap (isim)
- -çı: "Kitap" isminden, "kitap satan kişi" anlamında yeni bir isim (kitapçı) türetmiştir. ➡️ Yapım Eki.
- -lar: "Kitapçı" kelimesini çoğul yapar. ➡️ Çekim Eki (Çokluk eki).
- -ı: "Kitapçılar" çoğul ismine gelerek onu belirtme hâline (neyi? kitapçıları) sokar. ➡️ Çekim Eki (Durum/hâl eki).
- ➡️ 2. Adım: Fiili İnceleme ("beğenmiyorum"):
- Kök: beğen (fiil)
- -mi: Fiile olumsuzluk anlamı katar. Fiilin yapısını değiştirmez, çekimini yapar. ➡️ Çekim Eki (Olumsuzluk eki).
- -yor: Fiile "şimdiki zaman" anlamı katar. ➡️ Çekim Eki (Kip eki).
- -um: Fiili "1. tekil şahsa" (ben) göre çeker. ➡️ Çekim Eki (Şahıs eki).
✅ Sonuç: "kitapçıları" kelimesindeki ekler: -çı (yapım eki), -lar (çekim eki), -ı (çekim eki). "beğenmiyorum" fiilindeki tüm ekler (-mi, -yor, -um) ise çekim ekidir.
