Soru:
Bir Müslüman, alışveriş yaparken satıcının yanlışlıkla kendisine fazla para üstü verdiğini fark ediyor. Bu durumda kişinin ahlaki sorumluluğu nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu senaryo, helal kazanç ve kul hakkı konusunun merkezindedir. Fazla alınan para, karşı tarafın hakkını gasp etmek anlamına gelir.
- ➡️ Adım 1: Durumun Dinî Açıdan Tespiti Satıcının bilgisi dışında fazla alınan para, haram kazançtır. Peygamberimiz (s.a.v.), "Bizi aldatan bizden değildir." buyurmuştur. Bu durum bir nevi aldatmaya girer.
- ➡️ Adım 2: Yapılması Gereken Davranış Kişinin ahlaki sorumluluğu, fazla parayı derhal iade etmektir. "Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ticaret olması hali müstesna, mallarınızı batıl (haksız ve haram yollar) ile aranızda yemeyin." (Nisa, 29) ayeti, haksız kazancı yasaklar.
- ➡️ Adım 3: Daha Yüksek Ahlak Seviyesi İade etmekle kalmayıp, satıcıya hatasını kibarca söylemek ve bir daha dikkatli olması için uyarmak, ihsan (en güzel davranış) mertebesine ulaşmaktır.
✅ Sonuç: Kişinin ahlaki sorumluluğu, fazla üstü geciktirmeden ve pazarlıksız bir şekilde sahibine iade etmektir. Bu, hem dinî hem de insani bir görevdir.
