Soru:
Bir araştırmacı, bir grup lise öğrencisinin sınav kaygı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkiyi incelemek istemektedir. Öğrencilere bir sınav kaygı ölçeği uygular ve daha sonra bu öğrencilerin sınav notlarını kaydeder. Elde ettiği verileri analiz ettiğinde, sınav kaygısı yüksek olan öğrencilerin notlarının daha düşük olduğunu gözlemler.
Bu araştırma için aşağıdakilerden hangisi en uygun ifadedir?
- A) Yüksek sınav kaygısı, düşük akademik başarıya neden olur.
- B) Düşük akademik başarı, yüksek sınav kaygısına neden olur.
- C) Sınav kaygısı ile akademik başarı arasında negatif yönde bir korelasyon vardır.
- D) Sınav kaygısı akademik başarıyı etkilemez.
- E) Bu araştırma, bir nedensellik ilişkisini kanıtlamıştır.
Çözüm:
💡 Psikolojide araştırma yöntemlerini ve özellikle korelasyon ile nedensellik arasındaki farkı bilmek bu sorunun anahtarıdır.
- ➡️ İlk adım, araştırmacının ne yaptığını anlamaktır. Araştırmacı iki değişkeni (sınav kaygısı ve akademik başarı) ölçmüş ve aralarındaki ilişkiye bakmıştır. Herhangi bir müdahale (deneysel işlem) yoktur.
- ➡️ İkinci adım, bulunan ilişkinin yönünü belirlemektir. Bir değişken arttığında (kaygı) diğeri azalıyorsa (başarı), bu bir negatif (ters) korelasyondur.
- ➡️ Üçüncü ve en kritik adım, korelasyonun nedensellik anlamına gelmediğini hatırlamaktır. Araştırmada sadece bir ilişki gözlemlenmiştir. Kaygının başarıyı düşürdüğü (A şıkkı) ya da düşük başarının kaygıyı artırdığı (B şıkkı) söylenemez. Hatta bu ilişkiye üçüncü bir değişken (örneğin, ders çalışma süresi) neden oluyor da olabilir.
- ➡️ E şıkkı ise açıkça hatalıdır çünkü korelasyonel bir araştırma nedensellik kanıtlayamaz.
✅ Bu nedenle, bu araştırmanın bulgularını en doğru ve bilimsel şekilde ifade eden seçenek, C) Sınav kaygısı ile akademik başarı arasında negatif yönde bir korelasyon vardır. ifadesidir.
