Soru:
Bir kişi, iş yerinde patronundan sürekli olarak aşağılayıcı ve eleştirel sözler duymaktadır. Ancak bu kişi, patronuna karşılık veremez çünkü işini kaybetmekten korkmaktadır. Eve geldiğinde ise, eşi ona masayı kurmaya yardım edip etmeyeceğini sorduğunda, hiçbir sebep yokken eşine bağırır ve öfkesini ondan çıkarır.
Bu kişinin eşine karşı gösterdiği davranış, savunma mekanizmalarından hangisine örnek teşkil eder?
- A) Yansıtma (Projeksiyon)
- B) Yer değiştirme (Displacement)
- C) Mantığa bürüme (Rasyonalizasyon)
- D) Karşıt tepki geliştirme (Reaction formation)
- E) Bastırma (Repression)
Çözüm:
💡 Savunma mekanizmalarında, öfke ve saldırganlık gibi kabul edilemez dürtülerin hedef değiştirmesi sık görülen bir durumdur.
- ➡️ İlk adım, kişinin asıl öfke kaynağını belirlemektir. Burada asıl öfke kaynağı, kişiyi aşağılayan patronudur.
- ➡️ İkinci adım, bu öfkeyi niye asıl kaynağına yöneltemediğini anlamaktır. Çünkü patronuna öfkesini gösterirse (işini kaybetmek gibi) cezalandırıcı bir sonuçla karşılaşacağından korkmaktadır.
- ➡️ Üçüncü adım, öfkenin yön değiştirdiği güvenli hedefi bulmaktır. Kişi, kendisine ceza vermeyeceğini düşündüğü, daha "güvenli" bir hedef olan eşine yönelir ve öfkesini ondan çıkarır.
- ➡️ İşte bu süreç, Freudyen kuramda yer değiştirme olarak adlandırılır. Tehlike yaratan bir nesneye (patron) yöneltilemeyen dürtü (öfke), daha güvenli bir nesneye (eş) yöneltilir.
✅ Sonuç olarak, kişinin patronuna duyduğu öfkeyi eşine yönlendirmesi, B) Yer değiştirme (Displacement) savunma mekanizmasının klasik bir örneğidir.
