Korelasyon (İlişkisel) yöntem nedir

Örnek 02 / 04
Soru:

Bir psikolog, 7 bireyin aldığı depresyon puanları ile uyku kalitesi puanları arasındaki ilişkiyi Spearman Sıra Farkları Korelasyonu ile analiz etmek istiyor. Toplanan ham puanlar ve sıra değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Korelasyon katsayısını (ρ - rho) hesaplayınız.

BireyDepresyon Puanı (Sıra)Uyku Kalitesi (Sıra)Sıra Farkı (d)
113
221
334
442
556
665
777
Çözüm:

💡 Spearman korelasyonu, veriler sıralama ölçeğinde olduğunda veya dağılım doğrusal olmadığında kullanılır. Formülü: \( ρ = 1 - \frac{6 \sum{d^2}}{n(n^2-1)} \)

  • ➡️ 1. Adım: Sıra farklarını (d) ve bu farkların karelerini (d²) hesaplayıp tabloyu tamamlayalım.
BireyDepresyon (Sıra)Uyku (Sıra)Sıra Farkı (d)
113-24
22111
334-11
44224
556-11
66511
77700

\(\sum{d^2} = 4 + 1 + 1 + 4 + 1 + 1 + 0 = 12\)

  • ➡️ 2. Adım: Formülde yerine koyalım (n=7).
    \( ρ = 1 - \frac{6 \times 12}{7(7^2-1)} = 1 - \frac{72}{7(49-1)} = 1 - \frac{72}{7 \times 48} = 1 - \frac{72}{336} = 1 - 0.214 \)
  • ➡️ 3. Adım: Sonucu bulalım.
    \( ρ = 1 - 0.214 = 0.786 \)

✅ Sonuç: ρ ≈ +0.79. Bu, orta düzeyde güçlü bir pozitif korelasyona işaret eder. Depresyon puanı yüksek olan (kötüleşen) bireylerin uyku kalitesi puanları da genellikle yüksek çıkmış (kötüleşmiş) yani iki değişken aynı yönde değişmiştir.

1 2 3 4