5. sınıf bilişim teknolojileri yazılı soruları

Örnek 08 / 12
Soru:

Bir araştırmacı, büyük veri (big data) analizinin sosyolojik araştırmalardaki rolünü incelemektedir. Geleneksel anket yöntemleriyle toplanan veriler ile sosyal medya platformlarından elde edilen büyük veriyi, veri toplama yöntemi, örneklem temsiliyeti ve nedensellik kurma potansiyeli açısından karşılaştırınız.

Çözüm:

💡 Bu soru, bilişim teknolojilerinin sağladığı yeni veri türlerinin sosyal bilimlerdeki geleneksel yöntemlerle olan farklarını anlamayı gerektirir.

  • ➡️ Veri Toplama Yöntemi:
    • Anket: Yapılandırılmıştır. Araştırmacı hangi soruların sorulacağını önceden belirler. Veri, doğrudan ve amaçlı olarak toplanır.
    • Büyük Veri: Yapılandırılmamış veya yarı yapılandırılmıştır. Veriler (beğeniler, paylaşımlar, konum bilgisi) kullanıcıların doğal davranışlarından pasif bir şekilde ve genellikle araştırma dışı amaçlarla toplanır.
  • ➡️ Örneklem Temsiliyeti:
    • Anket: Tüm popülasyonu temsil etmesi için rastgele örneklem seçilir. Bu, sonuçların genellenebilirliğini artırır.
    • Büyük Veri: Veri, platformu kullananlar ile sınırlıdır (örneğin, sadece Twitter kullanıcıları). Bu, yanlı bir örneklem oluşturabilir ve genel popülasyonu temsil etmeyebilir.
  • ➡️ Nedensellik Kurma Potansiyeli:
    • Anket: Korelasyon bulmak için güçlüdür ancak nedenselliği kanıtlamakta zayıftır. Değişkenler arasındaki ilişkinin altında yatan neden net olmayabilir.
    • Büyük Veri: İki değişken arasında güçlü bir korelasyon (\( r \approx 1 \)) gösterebilir (örneğin, "X ürününü satın alanların Y filmini beğenme olasılığı yüksektir"). Ancak, bu ilişkinin nedenini açıklamakta başarısızdır. Sadece "ne olduğunu" gösterir, "niçin olduğunu" göstermez.

✅ Sonuç: Büyük veri, ölçek ve davranışsal gerçeklik açısından avantajlıyken, anketler kontrollü veri toplama ve temsili örneklem açısından üstündür. İki yöntem birbirini tamamlayıcı olarak kullanılabilir.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12