5. sınıf bilişim teknolojileri yazılı soruları

Bir bilişim teknolojileri şirketi, çalışanlarının ofiste geçirdiği süreyi dijital olarak takip etmeye başlar. Çalışanlar, sürekli izlendiklerini hissettikleri için davranışlarını değiştirir, daha az mola verir ve sosyal etkileşimlerini sınırlandırır. Bu durum, sosyolojide ele alınan hangi teori veya kavram kapsamında değerlendirilebilir?

💡 Bu senaryo, gözetim mekanizmalarının bireyler üzerindeki davranışsal ve psikolojik etkilerini anlatmaktadır. İzlenme hissinin, bireyin kendi davranışlarını düzenlemesine yol açtığı görülmektedir.

• ➡️ Gözlem: Dijital takip sistemi (gözetim), çalışanların kendi istekleriyle davranışlarını (daha az mola, daha az sosyalleşme) değiştirmesine neden olmuştur.
• ➡️ Teorik Çerçeve: Fransız düşünür Michel Foucault, modern toplumlarda iktidarın, bireyleri sürekli gözlenebilir hissettirerek onları "kendilerini disipline etmeye" zorlayan bir mekanizma olduğunu öne sürmüştür.
• ➡️ Metafor: Foucault, bu gözetim toplumu modelini açıklamak için tasarlanmış, merkezde bir nöbetçi kulesi bulunan hapishane modelinden yola çıkarak bir metafor geliştirmiştir. Mahkumlar, her an izleniyor olma ihtimaliyle kendi davranışlarını kontrol ederler.

✅ Bu nedenle, bu dijital gözetim örneği, Foucault'nun PANOPTİKON kavramı kapsamında değerlendirilebilir. Modern teknoloji, dijital bir panoptikon işlevi görebilir.