Soru:
KPSS Genel Kültür Tarih bölümünde çıkan bir soru: I. Dünya Savaşı sonunda imzalanan ve Osmanlı Devleti'ni fiilen sona erdiren antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Sevr Antlaşması
- B) Mondros Ateşkes Antlaşması
- C) Lozan Antlaşması
- D) Ankara Antlaşması
- E) Mudanya Ateşkes Antlaşması
Çözüm:
💡 Soru, I. Dünya Savaşı'nın hemen sonrasında Osmanlı Devleti'ni fiilen bitiren antlaşmayı sormaktadır. Seçenekleri adım adım ele alalım:
- ➡️ A) Sevr Antlaşması (1920): Bu antlaşma, Osmanlı Devleti'ne çok ağır şartlar dayatan ve onu hukuken tasfiye eden bir barış antlaşmasıdır. Ancak Türk milleti tarafından kabul edilmemiş ve hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir. Bu nedenle "fiilen sona erdiren" ifadesi için doğru cevap değildir.
- ➡️ B) Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): I. Dünya Savaşı'nı bitiren ateşkes antlaşmasıdır. Osmanlı Devleti'nin savaşı kaybettiğini resmen gösterir. Bu antlaşma ile Osmanlı ordusu dağıtılmış, donanması teslim olmuş ve ülke toprakları İtilaf Devletleri tarafından işgale açık hale gelmiştir. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin fiilen sona erdiğinin göstergesidir.
- ➡️ C) Lozan Antlaşması (1923): Türkiye Cumhuriyeti'nin tapusudur ve Osmanlı Devleti'nin hukuken sona erdiğini ilan eder. Ancak "fiilen sona erdiren" antlaşma değildir.
- ➡️ D) Ankara Antlaşması (1921): Fransa ile TBMM arasında imzalanmıştır. Konumuzla doğrudan ilgili değildir.
- ➡️ E) Mudanya Ateşkes Antlaşması (1922): Kurtuluş Savaşı'nın askeri safhasını bitiren antlaşmadır. I. Dünya Savaşı'nın değil.
✅ Sonuç olarak, Osmanlı Devleti'ni fiilen sona erdiren, ordusunu ve egemenlik haklarını etkisiz hale getiren antlaşma Mondros Ateşkes Antlaşması'dır. Doğru cevap B seçeneğidir.
